امپراتوری کبوتربازها بر پشت بام‌ خراسانی‌ها

در شهری از خراسان رضوی نیست که نشود رد کبوتربازها را گرفت. آنها هر کجا که باشند حتماً و حداقل یک چشمشان به آسمان است؛ حتی برخی از آنها خرج زندگی‌شان را از راه کبوتر بازی و گرفتن و پرورش دادن و فروختن این پرنده درمی آورند.

کبوتربازی در شهرهای مختلف خراسان رضوی به شیوه‌های متفاوت دنبال می‌شود، به عنوان مثال کبوتربازان مشهدی «دم سیاه» و «سرته سیاه» و برخی شهرهای دیگر، سبز دم سفید یا امری هفت رنگ را ترجیح می‌دهند.

ساختمان کبوترها با امنیت بالا

برای رفتن به پشت بام علی آقا باید، راهروی نسبتاً کم عرضی را طی می‌کردم، پس از باز کردن قفل درب آهنی چند اتاقک به چشم می‌خورد که داخل هر کدام از آنها مدل‌های مختلف کبوتر نگهداری می‌شد. شکل متنوع کبوترها، از سبز دم سفید گرفته تا امری هفت رنگ، چپ دم سیاه، چپ سبز، کله سفید، پلنگ، هفت رنگ دم سفید تا سار و …را می‌شد ‌دید.

 قیمتی بودن برخی کبوترها موجب شده بود ساختمان نگهداری آنها را مجهز به نصب دزدگیر کند. او از همان دوران کودکی علاقه خاصی به کبوتر بازی داشت؛ خراسانی‌ها به این کار کفتربازی می گویند، به قول خودش کفتربازی توی خونش هست، تمام وقتش با همین کبوترها سپری می‌شود و علاقه خاصی به کار دیگری ندارد.

علی آقا درب قفس‌ها را یکی یکی باز می‌کند و کبوترها با چشمان ریز و درشت و رنگ‌های مختلف و برخی هم با غرور خاصی قدم زنان بیرون می‌آیند، پس از اینکه کلی قربان صدقه‌شان می‌رود آن‌ها را به پرواز در می‌آورد، می‌گوید به خوبی زبان این کبوترها را می‌داند و با هر کدام که حرف می‌زند نگاهش می‌کنند. معتقد است؛ کبوترها باهوشند و به خوبی حرفهایش را می‌فهمند.

علی آقای لالوی همان گونه که امپراتوری کبوترهایش روی پشت‌بام را تماشا می‌کند و در دلش به قدرت نهفته در میان بال و پرهای کبوترهایش می‌بالد گفت: خیلی وقت‌ها مشکل مالی داشتم اما همیشه آب و دون کبوترها به راه بوده چون عشق، نداری و بیکاری و … سرش نمی‌شود.

او که اکنون ۲۰۰ کبوتر در خانه دارد، ادامه داد: برخلاف الان در قدیم تعداد کبوتربازها کم بود و حالا تعدادی از آنها دیگر در بین ما نیستند و تعدادی هم توان فعالیت ندارند.

برخی جوانان نام کفترداران را خراب کرده‌اند

علی آقا که از رفتارهای برخی از جوانان که نام کفترداران را خراب کرده‌اند گلایه دارد، افزود: متاسفانه این افراد با سر و صدا برای همسایگان مدام مزاحمت ایجاد می‌کنند، اما من تمام سعی‌ام این بوده که برای همسایگان مشکلی ایجاد نکنم و اعتراضی را هم در مدت عمرم نداشتم، ولی اکنون کفتر بازها کارهایشان همراه با سر و صدا است.

او که یکی از کبوتربازهای قدیمی جنوب خراسان رضوی است، اظهار کرد: گرچه ۶۸ سال سن دارم اما هنوز نگهداری و تیمار داری از پرنده‌ها برایم لذت بخش است.

لالوی با اشاره به اینکه هزینه نگهداری کبوترها از جمله خرید دان و داروهای مورد نیاز به نسبت گذشته بسیار افزایش یافته است، بیان کرد: در دوران نوجوانی چون پدرم از کبوتر زیاد خوشش نمی‌آمد بیشتر از ۳ تا ۴ کبوتر نداشتم اما پس از ازدواج، تعداد کبوترهایم بیشتر شدند.

او گفت: همان ابتدای زندگی مشترک به همسرم گفته بودم که کبوتر را بسیار دوست دارم و از آنها در باغم که در خیابان‌های حاشیه شهر هست نگهداری و رسیدگی می‌کردم.

لالوی با من صحبت می‌کرد اما هرزگاهی نگاهی به آسمان داشت و از برق چشم‌هایش می‌شد فهمید که از چرخش‌های کبوترانش لذت می‌برد و برایشان سوت می زند و دستی تکان می‌دهد.

او اضافه کرد: الان توانایی زیادی ندارم که کبوترها را در آسمان پرواز دهم و فقط دان و نظافت و نگهداری از آنها را انجام می‌دهم و کبوترها را به دو پسرم که وارد دنیای کفتر بازها شده‌اند، داده‌ام.

اگرچه همه کبوتربازان به صورت مشترک بر این نکته اذعان دارند که بودن در کنار این پرنده‌ها، آنها را از دغدغه‌های زندگی فارغ می‌کند، به نحوی که دیگر نمی‌توانند از آنها جدا شوند و معتقدند این پرنده به آنها آرامش می‌دهد.

کبوترداری عشق است

لالوی هم معتقد است کبوترداری عشق است، وقتی با آنها انس می‌گیری چنان شیفته‌شان می‌شوی که دیگر نمی‌توانی از این عشق سالم و پاک دور شوی و همیشه با تو این عشق همراه است.

وی گفت: مگر می‌شود آدم به پرنده‌ای، وقتی که پرواز می‌کند و از پشت بام خانه دور می‌شود و دوباره خودش بر می‌گردد انس نگیرد؟ همین وفاداری کبوترهاست که کبوتر بازها را شیفته آنها می‌کند.

علی آقا ادامه داد: کبوترهایی را دیده و می‌شناسد که مسیرهای بین شهری را هم طی می‌کنند و برمی گردند یعنی کاملاً جَلد _ شناختن بام و محل زندگی کبوتر است_ هستند.

وی افزود: کبوترها مدل خوب و بد دارند، الان کبوترهایی هستند که بیش از ۱۰ میلیون تومان هم قیمت دارند. اصل و نسب، جوجه‌های اصیل و نژاد خوب در قیمت آنها تأثیر دارد.

این کبوتردار قدیمی گفت: هر قدر بازی کبوتر و بال زدنش در آسمان محکم‌تر و باصداتر و معلق زدنش بیشتر باشد مدل آن مطلوب‌تر است و قیمت بیشتری دارد.

برخی از کبوترها نورچشمی هستند

لالوی با بیان اینکه همه این مبلغ‌ها بستگی به عشق طرف برای داشتن آن نوع کبوتر دارد واگر آن مدل کبوتر را نداشته باشی آن را خریداری می کنم، ادامه داد: قدیم فقط عشقمان این بود که کبوترها را به پرواز در بیاوریم تا بر روی خیابان‌های مختلف ساعتها پرواز کنند. حتی در بین مسیر چند دسته کبوتر با هم قاطی می‌شدند اما مجدد از هم جدا شده و بر می‌گشتند.

او که همه کبوترهایش را دوست دارد اما برخی از آنها نورچشمی‌اش هستند و هوایشان را بیشتر دارد، یکی یکی مجدد برروی لبه دیوار می‌نشینند و صدای آنها بیشتر می‌شود. شاید با هم از پروازشان می گویند.

علی آقا همان گونه که به انتظار آخرین بازمانده پرواز امروز کبوترهای خود چشم به آسمان دوخته است، گفت: این روزها که تعداد کفتر داران زیاد شده آنها بیشتر از عاشقی در دنیای کفتربازی به دنبال مادیات هستند.

وی بیان کرد: این افراد بیشتر به دنبال جوجه گیری و خرید و فروش از طریق فضای مجازی هستند، به طوریکه از تمام شهرهای کشور از اهواز، کردستان، خوزستان، تهران و دیگر شهرها برای یک نوع کبوتر اعلام نیاز می‌کنند و برای آنها ارسال می‌شود.

لالوی با بیان اینکه برخی حضوری به جمعه بازار شهرهای نزدیک و اطراف رفته و کبوترهای مورد نیاز خود را تأمین می‌کنند، اظهار کرد: عشق برخی به کبوتر به حدی است که راننده خودروهای سنگین هستند و کبوترها را همراه خودشان می‌برند به طوریکه این رانندگان مکانی را در ماشین خود درست کرده‌اند که همیشه کبوترها همراهشان باشند و به هر شهر که می‌رسند آنها را رها کرده و به پرواز در می‌آورند و دوباره به ماشین بر می‌گردند. این افراد حتی برای لحظه‌ای هم نمی‌توانند از کبوترهایشان جدا شوند.

علی آقا معتقد است؛ چنان این پرندگان آگاه هستند که حالت خوشحالی و بی حالی صاحبشان را به خوبی درک می‌کنند و اگر غریبه‌ای کنار آنها باشد از او دوری کرده و به کنار صاحبشان می‌روند.

او که هم اکنون ماهیانه بیش از ۲ میلیون تومان فقط برای دان این ۲۰۰ کبوتر هزینه می‌کند، گفت: این مبلغ به جز هزینه خرید دارو و درمان و دیگر هزینه‌ها است.

وی بیان کرد: درقدیم اگر کبوتری قاطی کبوترهای دیگر می‌شد آن را به صاحبش برمی گرداندیم ولی الان دیگر این گونه نیست و اگر کبوتری گم شود دیگر آن را نمی‌بینیم. نسل دیگری که اکنون مشغول این کار شده‌اند با قدیمی‌ها فرق دارند و هرکدام یک نوع کفتر را دوست دارند. حتی نوع دوست داشتن من و فرزندانم با هم فرق دارد. قدیم درآمد بهتر بود و الان با گرانی کفترها و زیاد شدن دست درآمد هم افت بیشتری دارد.

پرداخت دیه چند زندانی از خرید و فروش کبوتر

این کبوتر دار قدیمی شهر در ادامه گفت: گروهی در تهران داریم که از روی همین خرید و فروش کبوتر و کمک‌هایی که داشتند دیه بیش از ۱۰ زندانی را پرداخت کرده‌اند.

وی با اشاره به اینکه کبوترهایم با قیمت‌های مختلف سبز دم سفید، امری هفت رنگ، چپ دم سیاه، چپ سبز، کله سفید، پلنگ، هفت رنگ دم سفید و سار و … مهم‌ترین نوعی هستند که دارم، اضافه کرد: وقتی دو کبوتر را با هم جفت می‌کنی نسلی از آنها ایجاد می‌شود که اصلاً گمان نمی‌کنید. بعضی نسل‌ها نیز هستند که هرکار می‌کنی همانند پدر و مادرش جوجه به دنیا بیاورند اما این گونه نمی‌شود.

وی افزود: الان دیگر کسی را اجازه نمی‌دهم برای دیدن کبوترها بیاید، یکی از دوستانم که از مشهد آمده و فیلم گرفته بود چند شب بعد پس از پخش در فضای مجازی دزد آمد، خوشبختانه چون دزدگیر به صدا در آمد و نتوانست کاری کند.

علی آقا کم کم کبوترها را به قفس بر می‌گرداند و پس از بررسی وضعیت آب و دان آنها، درب را قفل می‌کند، همچنان صدای بگو مگوی کبوترها به گوش می‌رسد.

با این اوصاف، تجربه نشان داده که کبوتربازها با وجود آگاهی از مضرات و هزینه‌ای که باید برای نگهداری از این پرنده متحمل شوند، باز هم حاضر به ترک این کار نیستند.

گرچه همواره باید تحلیل‌های روانی را برای بررسی علل تمایل برخی افراد به کبوتربازی که گاه به مرز «جنون» می‌رسد، در نظر داشت اما اهتمام به این نکته نیز ضروری است که کبوتربازی همواره به عنوان یک رفتار در میان لایه‌ها و طبقات مختلف جامعه ایرانی وجود داشته و دارد و فراموش نمی‌شود.

پایان خبر نکستونز