ارث مرد به زن

پس از فوت همسر، یکی از دغدغه های اصلی برای بسیاری از زنان، آگاهی از حقوق قانونی و سهم الارث از اموال باقی مانده از شوهرشان است. این موضوع می تواند با ابهامات و پیچیدگی های زیادی همراه باشد. در این شرایط، زن با پرسش هایی درباره میزان ارث، نوع اموال مشمول ارث و چگونگی پیگیری حقوق خود مواجه می شود. اطلاع دقیق از قوانین به زنان کمک می کند تا با اطمینان خاطر بیشتری مسیر دشوار پس از فقدان همسر را طی کنند و حقوق قانونی خود را به درستی پیگیری نمایند. در ادامه به بررسی جامع و کاربردی سهم الارث زن از شوهر بر اساس قانون مدنی ایران می پردازیم.

شرایط لازم برای ارث بردن زن از شوهر

برای اینکه زنی بتواند از همسر فقید خود ارث ببرد، قانون مدنی ایران شرایط مشخصی را تعیین کرده است. این شرایط، مبنای اصلی تعلق سهم الارث به زن را تشکیل می دهند و عدم وجود هر یک از آن ها می تواند مانع از ارث بری شود.

وجود رابطه زوجیت دائم

یکی از مهم ترین و اساسی ترین شروط برای ارث بردن زن از همسر، وجود رابطه زوجیت دائم است. ماده 940 قانون مدنی صراحتاً بیان می دارد که «زوجین که علقه زوجیت آن ها دائم باشد و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می برند.» این بدان معناست که در عقد موقت (صیغه)، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند و حتی اگر در هنگام عقد شرط شود که از یکدیگر ارث ببرند، چنین شرطی باطل و فاقد اثر قانونی است. این نکته برای بسیاری از افراد که ممکن است تصور متفاوتی داشته باشند، حائز اهمیت است.

علاوه بر این، رابطه زوجیت باید در زمان فوت شوهر برقرار باشد. بنابراین، اگر به هر دلیلی مانند فسخ نکاح یا طلاق، این رابطه قبل از فوت شوهر از بین رفته باشد، زن حق ارث بری نخواهد داشت، مگر در موارد استثنائی که در ادامه به آن ها اشاره می شود.

زنده بودن زن در زمان فوت شوهر

شرط دیگری که برای تحقق ارث بری ضروری است، زنده بودن زن در لحظه فوت شوهر است. ماده 864 قانون مدنی در این خصوص می گوید: «از جمله اشخاصی که به موجب سبب ارث می برند هر یک از زوجین است که در حین فوت دیگری زنده باشد.» این اصل، یک قاعده کلی در تمامی موارد ارث است که وارث باید در زمان فوت مورث (شخص فوت شده) در قید حیات باشد.

عدم وجود موانع ارث

علاوه بر شروط مثبت فوق، عدم وجود موانع قانونی نیز برای ارث بری لازم است. موانع ارث، شرایطی هستند که حتی با وجود رابطه زوجیت دائم و زنده بودن زن در زمان فوت شوهر، او را از ارث محروم می کنند. این موانع به شرح زیر هستند:

• قتل عمدی: اگر زنی به عمد همسر خود را به قتل برساند، از ارث او محروم می شود. این موضوع بر اساس ماده 880 قانون مدنی، یکی از موانع عمومی ارث است.
• کفر: در فقه اسلامی و قانون مدنی ایران، کافر از مسلمان ارث نمی برد. بنابراین اگر زن کافر و شوهر مسلمان باشد، زن از شوهر ارث نخواهد برد. اما برعکس آن صادق نیست، یعنی اگر شوهر کافر و زن مسلمان باشد، زن از شوهر ارث می برد.
• لعان: لعان به حالتی گفته می شود که مردی، همسر خود را به زنا متهم کند و یا فرزندی را که متولد شده، از خود نفی نماید و این موضوع با تشریفات خاصی در دادگاه اثبات شود. در صورت وقوع لعان بین زن و شوهر، بر اساس ماده 882 قانون مدنی، آن ها از یکدیگر ارث نمی برند.

میزان سهم الارث زن از شوهر در حالات مختلف

میزان سهم الارث زن از همسرش در قانون مدنی ایران، بر اساس وجود یا عدم وجود فرزند برای مرد متوفی و همچنین تعداد همسران او، متفاوت است. این تفاوت ها در مواد قانونی به وضوح بیان شده اند و آگاهی از آن ها برای هر زنی ضروری است.

سهم زن در صورت داشتن فرزند یا اولاد اولاد

اگر مرد متوفی دارای فرزند (چه از زن فعلی و چه از همسران سابق) یا نوادگان (اولاد اولاد) باشد، سهم الارث زن از کل ماترک شوهر، یک هشتم (1/8) است. این حکم بر اساس ماده 913 قانون مدنی تعیین شده است. مفهوم اولاد اولاد نیز شامل فرزندان هر یک از فرزندان متوفی می شود، یعنی نوه و نبیره و…، و تفاوتی نمی کند که این فرزندان حاصل ازدواج با همسر فعلی باشند یا همسران سابق.

مطابق ماده ۹۱۳ قانون مدنی: «هر یک از زوجین که زنده باشند فرض خود را می برد و این فرض عبارت است نصف ترکه برای زوج و ربع آن برای زوجه در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد نداشته باشد و از ربع ترکه برای زوج و ثمن آن برای زوجه، در صورتی که میت اولاد یا اولاد اولاد داشته باشد، مابقی ترکه بر طبق مقررات بین سایر وراث تقسیم می شود.»

مثال عملی: تصور کنید مردی فوت کرده و دارای یک همسر و دو فرزند است. اگر ارزش کل دارایی های او (ماترک) 800 میلیون تومان باشد، سهم الارث همسر او 100 میلیون تومان (یک هشتم از 800 میلیون) خواهد بود. بقیه ماترک بین سایر وراث (فرزندان، پدر و مادر متوفی اگر در قید حیات باشند) تقسیم می شود.

سهم زن در صورت نداشتن فرزند یا اولاد اولاد

در صورتی که مرد متوفی هیچ فرزند یا نوه ای در قید حیات نداشته باشد، سهم الارث همسر او از کل ماترک، یک چهارم (1/4) است. این حالت نیز بر اساس ماده 913 قانون مدنی مشخص شده است. در این شرایط، سهم بیشتری به زن تعلق می گیرد، زیرا تعداد وراث طبقه اول (فرزندان) کمتر است.

مثال عملی: فرض کنید مردی فوت کرده و همسری دارد، اما هیچ فرزند یا نوه ای ندارد. اگر ارزش کل دارایی های او 800 میلیون تومان باشد، سهم الارث همسر او 200 میلیون تومان (یک چهارم از 800 میلیون) خواهد بود. باقی مانده ماترک بین سایر وراث (پدر و مادر یا طبقات بعدی) تقسیم می شود.

سهم زن در صورت تعدد زوجات (داشتن چند همسر دائمی)

در برخی موارد، ممکن است مرد متوفی دارای چند همسر دائم باشد. در این حالت، قانون مدنی برای تعیین سهم الارث زنان، ماده 942 را پیش بینی کرده است. بر اساس این ماده، سهم کلی زنان (یعنی یک هشتم یا یک چهارم که در بالا ذکر شد) به تساوی بین همسران دائمی تقسیم می شود.

مثال عملی: اگر مردی فوت کند و دو همسر دائم داشته باشد و از او فرزندی نیز باقی مانده باشد، سهم کلی زنان از ماترک، یک هشتم است. این یک هشتم به تساوی بین دو همسر تقسیم می شود، یعنی هر یک از آن ها یک شانزدهم (1/16) از کل ماترک را به ارث می برد. به همین ترتیب، اگر مرد فرزندی نداشته باشد، سهم کلی زنان یک چهارم است که بین آن ها به تساوی تقسیم می شود. مثلاً اگر سه همسر دائم داشته باشد و فرزندی هم نداشته باشد، هر یک از همسران یک دوازدهم (1/12) از ماترک را ارث می برند.

حالت	وضعیت فرزند یا اولاد اولاد	سهم الارث هر یک از زنان (با فرض تک همسر)	سهم الارث کلی زنان (با فرض تعدد زوجات)
1	داشتن فرزند یا اولاد اولاد	1/8 از کل ماترک	1/8 از کل ماترک که به تساوی تقسیم می شود
2	نداشتن فرزند یا اولاد اولاد	1/4 از کل ماترک	1/4 از کل ماترک که به تساوی تقسیم می شود

زن از چه اموالی ارث می برد؟ (اموال منقول و غیرمنقول)

یکی از مهم ترین تحولات قانونی در زمینه ارث زن، مربوط به نحوه ارث بری از اموال منقول و غیرمنقول است. تا پیش از اصلاحات قانونی، سهم زن از برخی اموال غیرمنقول محدودیت هایی داشت که این وضعیت با اصلاح ماده 946 قانون مدنی دستخوش تغییر شد.

تحولات قانونی ماده 946 قانون مدنی (اصلاحیه سال 1387)

پیش از اصلاحیه سال 1387، زن تنها از عین اموال منقول (مانند پول، طلا، خودرو، اثاثیه منزل و…) و از قیمت اعیان اموال غیرمنقول (مانند ساختمان، درختان) ارث می برد. به این معنی که از خود زمین (عرصه) هیچ سهمی به زن تعلق نمی گرفت. این موضوع، بارها مورد انتقاد قرار گرفته بود. اما با اصلاحیه مورخ 1387/11/06 ماده 946 قانون مدنی، این وضعیت تغییر کرد.

بر اساس قانون جدید، زن در صورت داشتن فرزند، یک هشتم از عین اموال منقول و یک هشتم از قیمت اموال غیرمنقول اعم از عرصه و اعیان ارث می برد. در صورتی که مرد هیچ فرزندی نداشته باشد، سهم زن یک چهارم از کلیه اموال به ترتیب فوق (یعنی عین اموال منقول و قیمت عرصه و اعیان غیرمنقول) است.

این اصلاحیه، گام مهمی در جهت حمایت از حقوق زنان بود، زیرا اکنون زن می تواند از ارزش تمامی اموال همسر خود، اعم از منقول و غیرمنقول، سهم خود را دریافت کند. به عبارت دیگر، اگر شوهر خانه، زمین، مغازه یا باغی داشته باشد، زوجه از قیمت تمامی این اموال ارث می برد. این قانون حتی در مورد کسانی که قبل از سال 1387 فوت کرده اند اما ارث آن ها هنوز تقسیم نشده است، نیز لازم الاجراست، اما اگر ارث قبل از این تاریخ تقسیم شده باشد، دیگر امکان اجرای این قانون وجود ندارد.

نحوه استیفای حق از اموال غیرمنقول در صورت عدم همکاری وراث

گاهی اوقات ممکن است سایر وراث متوفی، از قیمت گذاری یا پرداخت سهم زن از اموال غیرمنقول خودداری کنند. در چنین شرایطی، قانون مدنی ایران، راهکار مشخصی را برای زن پیش بینی کرده است.

ماده 948 قانون مدنی بیان می دارد: «هرگاه ورثه از اداء قیمت امتناع کنند، زن می تواند حق خود را از عین اموال استیفاء نماید.» این یعنی اگر سایر ورثه نخواهند سهم زن را به صورت نقدی پرداخت کنند، زن می تواند از طریق دادگاه، تقاضای فروش آن اموال را داشته باشد و سهم خود را از بهای فروش دریافت کند. در موارد خاصی و در صورت عدم امکان فروش یا عدم همکاری، زن حتی می تواند به نسبت سهم خود، عین مال غیرمنقول را تملک کند.

گام های قانونی برای زن در این خصوص به شرح زیر است:

1. درخواست فروش ماترک: زن می تواند با مراجعه به دادگاه صالح، درخواست فروش اموال غیرمنقول را مطرح کند تا سهم الارث خود را از بهای آن دریافت نماید.
2. تملک عین مال: در صورتی که به هر دلیلی فروش اموال ممکن نباشد یا ورثه همچنان از همکاری امتناع کنند، دادگاه می تواند حکم به تملک عین مال غیرمنقول به نسبت سهم الارث زن را صادر نماید. این گام، یک راه حل نهایی برای تضمین حقوق زن است.

سهم زن از دیه شوهر متوفی

دیه، مبلغی است که بابت جبران خسارت جانی یا بدنی پرداخت می شود. در صورتی که مردی در اثر جرمی فوت کند و دیه ای به خانواده او تعلق گیرد، این پرسش مطرح می شود که آیا زن نیز از این دیه سهم می برد؟

بر اساس نظرات حقوقی و رویه قضایی، دیه نیز از جمله اموالی محسوب می شود که پس از فوت متوفی، به وراث او به ارث می رسد. بنابراین، زن متوفی (زوجه) نیز به عنوان یکی از وراث، از دیه شوهر خود به همان نسبت سهم الارث خود (یک چهارم یا یک هشتم) ارث می برد. این حق، جدا از هر گونه غرامت یا بیمه دیگری است که ممکن است به دلیل فوت به زن تعلق گیرد.

ارث زن از شوهر در موارد خاص و استثنائی

قانون مدنی ایران، علاوه بر قواعد عمومی ارث بری، برای برخی شرایط خاص و استثنائی نیز مقرراتی را در نظر گرفته است که دانستن آن ها برای زنان در شرایط مختلف ضروری است.

ارث زن مطلقه از شوهر سابق

در حالت کلی، پس از طلاق، رابطه زوجیت پایان یافته و زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند. اما قانون برای برخی انواع طلاق و شرایط خاص، استثنائاتی قائل شده است:

• طلاق رجعی و فوت شوهر در زمان عده:

  بر اساس ماده 943 قانون مدنی، اگر مردی همسر خود را به طلاق رجعی مطلقه کرده باشد و در زمان عده (مدت زمانی که زن پس از طلاق باید منتظر بماند تا بتواند دوباره ازدواج کند) فوت کند، زن از اموال شوهر ارث می برد. دلیل این امر آن است که در طلاق رجعی، مرد حق رجوع دارد و هنوز رابطه زوجیت به طور کامل منقطع نشده است. اما اگر فوت شوهر پس از انقضای مدت عده یا در صورتی که طلاق از نوع بائن باشد، اتفاق بیفتد، زن از مرد هیچ ارثی نمی برد.

• طلاق بائن و فوت شوهر در حال مرض:

  ماده 944 قانون مدنی وضعیت خاص دیگری را مطرح می کند: «اگر شوهر در حالی که به مرضی مبتلا است، زن را طلاق دهد و در ظرف یک سال از تاریخ طلاق به علت همان مریضی بمیرد، زن از او ارث می برد، حتی اگر طلاق به صورت بائن باشد، به شرط آنکه زن در طول این یک سال شوهر نکرده باشد.» این ماده برای جلوگیری از سوءاستفاده مرد در زمان بیماری و محروم کردن زن از ارث وضع شده است.

موانع خاص ارث بری زن

علاوه بر موانع کلی (مانند قتل و کفر) که پیش تر اشاره شد، موارد دیگری نیز وجود دارند که می توانند مانع از ارث بری زن شوند:

• نکاح موقت (عقد موقت):

  همانطور که قبلاً ذکر شد، در نکاح موقت، زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند و شرط توارث در این نوع عقد نیز باطل است. این قاعده از اصول فقهی و قانونی است و برای بسیاری که آشنایی کمتری با قوانین دارند، ممکن است مبهم باشد.

• فوت مرد در حال مرض قبل از دخول:

  ماده 945 قانون مدنی یکی دیگر از موارد خاص را بیان می کند: «اگر مردی در حال مرض زنی را عقد کند و در همان مرض قبل از دخول بمیرد، زن از او ارث نمی برد، لیکن اگر بعد از دخول یا بعد از صحت یافتن از آن مرض بمیرد، زن از او ارث می برد.» این ماده نیز برای جلوگیری از سوءاستفاده وراثت از طریق ازدواج با مرد بیمار وضع شده است.

مراحل عملی محاسبه و دریافت سهم الارث زن

پیگیری و دریافت سهم الارث، فرآیندی قانونی است که نیازمند طی مراحل مشخصی است. برای بسیاری از زنان که در این شرایط قرار می گیرند، این مراحل می تواند پیچیده و دلهره آور باشد. آشنایی با این گام ها به آن ها کمک می کند تا با آمادگی بیشتری، حقوق خود را استیفا کنند.

گواهی انحصار وراثت

اولین و مهم ترین قدم در فرآیند تقسیم ارث، دریافت گواهی انحصار وراثت است. این گواهی، سندی رسمی است که توسط شورای حل اختلاف صادر می شود و نام و مشخصات تمامی وراث قانونی متوفی و سهم الارث هر یک از آن ها را تعیین می کند. بدون این گواهی، هیچ گونه اقدامی برای تقسیم یا انتقال اموال متوفی امکان پذیر نیست.

مراحل کلی دریافت گواهی انحصار وراثت شامل:

1. تهیه مدارک لازم از جمله گواهی فوت متوفی، شناسنامه و کارت ملی وراث، عقدنامه، استشهادیه محلی و لیست اموال (ماترک).
2. تقدیم درخواست به شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی.
3. انتشار آگهی در روزنامه (برای وارثان بیش از یک طبقه یا زمانی که اموال قابل توجه است) و طی مدت قانونی.
4. صدور گواهی انحصار وراثت پس از طی مراحل قانونی.

نقش کارشناس رسمی دادگستری

در بسیاری از موارد، به ویژه هنگامی که اموال متوفی شامل املاک، زمین، خودرو یا سایر دارایی های باارزش باشد، تعیین دقیق ارزش ماترک ضروری است. در اینجا، نقش کارشناس رسمی دادگستری پررنگ می شود. کارشناس رسمی با توجه به تخصص خود، ارزش روز اموال منقول و غیرمنقول را تعیین می کند. این قیمت گذاری مبنای محاسبه سهم الارث هر یک از وراث، از جمله زن، قرار می گیرد. همکاری نکردن سایر وراث در این مرحله می تواند فرآیند را طولانی تر و پیچیده تر کند.

مثال جامع از محاسبه سهم الارث

برای درک بهتر نحوه محاسبه سهم الارث زن، به یک سناریوی فرضی و گام به گام می پردازیم:

سناریو: مردی فوت کرده است. او یک همسر دائم، دو فرزند (یک پسر و یک دختر)، پدر و مادرش در قید حیات هستند. اموال باقی مانده از او به شرح زیر است:

• پول نقد در حساب بانکی: 200 میلیون تومان (مال منقول)
• یک خودرو: 300 میلیون تومان (مال منقول)
• یک واحد آپارتمان (عرصه و اعیان): 2 میلیارد تومان (مال غیرمنقول)

مجموع ارزش ماترک: 200 + 300 + 2,000 = 2,500 میلیون تومان (2 میلیارد و 500 میلیون تومان)

محاسبه سهم زن:

چون متوفی دارای فرزند است، سهم همسر 1/8 از کل ماترک است. این سهم شامل 1/8 از عین اموال منقول و 1/8 از قیمت اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان) می شود.

1. سهم 1/8 از ماترک:

   2,500,000,000 تومان ÷ 8 = 312,500,000 تومان

پس، سهم الارث همسر از کل دارایی ها 312,500,000 تومان خواهد بود.

محاسبه سهم سایر وراث از باقی مانده:

پس از کسر سهم زن، باقی مانده ماترک بین سایر وراث تقسیم می شود. باقی مانده: 2,500,000,000 – 312,500,000 = 2,187,500,000 تومان

سهم پدر و مادر (اگر در قید حیات باشند)، هر کدام 1/6 از کل ماترک است:

• سهم پدر: 1/6 از 2,500,000,000 = 416,666,666 تومان
• سهم مادر: 1/6 از 2,500,000,000 = 416,666,666 تومان

پس از کسر سهم زن، پدر و مادر، باقی مانده بین فرزندان (پسر و دختر) تقسیم می شود. سهم پسر دو برابر سهم دختر است.

این مثال نشان می دهد که فرآیند محاسبه ارث می تواند دقیق و نیازمند توجه به جزئیات باشد. در شرایط پیچیده تر، حضور یک وکیل متخصص ارث می تواند راهگشا باشد.

سوالات متداول

س: سهم ارث زن از شوهر در صورت داشتن فرزند چقدر است؟

در صورتی که مرد متوفی دارای فرزند یا اولاد اولاد باشد، سهم الارث زن یک هشتم (1/8) از کل ماترک متوفی است. این سهم شامل عین اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان) می شود.

س: سهم ارث زن از شوهر در صورت نداشتن فرزند چقدر است؟

اگر مرد متوفی هیچ فرزند یا اولاد اولادی در قید حیات نداشته باشد، سهم الارث همسر یک چهارم (1/4) از کل ماترک او خواهد بود. این سهم نیز شامل عین اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول (عرصه و اعیان) است.

س: آیا زن از زمین و ملک شوهرش ارث می برد؟

بله، با توجه به اصلاحیه سال 1387 قانون مدنی، زن از قیمت تمامی اموال غیرمنقول شوهر خود، شامل عرصه (زمین) و اعیان (ساختمان و مستحدثات)، ارث می برد. پیش از این اصلاحیه، زن از عین زمین ارث نمی برد.

س: اگر مردی چند همسر دائمی داشته باشد، سهم ارث زن چگونه تقسیم می شود؟

در صورتی که مرد متوفی دارای چند همسر دائم باشد، سهم الارث کلی زنان (که یک هشتم یا یک چهارم از کل ماترک است، بسته به وجود یا عدم وجود فرزند) به تساوی بین تمام همسران دائمی او تقسیم می شود.

س: آیا زن در عقد موقت از شوهر ارث می برد؟

خیر، بر اساس ماده 940 قانون مدنی، زن و شوهر در عقد موقت از یکدیگر ارث نمی برند و حتی شرط توارث در عقد موقت نیز باطل و بی اعتبار است.

س: در چه صورت زن پس از طلاق از شوهرش ارث می برد؟

در حالت کلی زن پس از طلاق از شوهرش ارث نمی برد. اما استثنائات شامل طلاق رجعی است که اگر شوهر در زمان عده فوت کند، زن ارث می برد. همچنین اگر شوهر در حال مرض زن را طلاق بائن دهد و ظرف یک سال به دلیل همان مرض فوت کند و زن نیز مجدداً ازدواج نکرده باشد، زن ارث خواهد برد.

س: یک هشتم یا یک چهارم ارث زن چگونه محاسبه و پرداخت می شود؟

برای محاسبه، ابتدا باید ارزش کل ماترک متوفی (شامل اموال منقول و قیمت اموال غیرمنقول) توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین شود. سپس این مبلغ بر 8 (در صورت داشتن فرزند) یا بر 4 (در صورت نداشتن فرزند) تقسیم می شود تا سهم زن مشخص گردد. در صورت امتناع وراث از پرداخت قیمت اموال غیرمنقول، زن می تواند حق خود را از عین اموال یا از طریق فروش آن ها استیفا کند.

س: چه زمانی زن از ارث شوهر خود محروم می شود؟

زن در صورت وجود موانع قانونی مانند قتل عمدی شوهر، کفر (در صورتی که زن کافر و شوهر مسلمان باشد)، وقوع لعان بین زوجین، یا در صورتی که مرد در حال مرض زنی را عقد کند و قبل از دخول فوت کند، از ارث شوهر خود محروم می شود. همچنین، عدم وجود رابطه زوجیت دائم در زمان فوت نیز مانع از ارث بری است.

نتیجه گیری

مبحث ارث مرد به زن، یکی از حوزه های حساس و مهم در قانون مدنی ایران است که با تحولات و پیچیدگی های خاص خود همراه است. شناخت دقیق شرایط و موانع ارث، میزان سهم الارث زن در حالات مختلف (با فرزند و بدون فرزند، تعدد زوجات) و همچنین آگاهی از تحولات قانونی اخیر در خصوص اموال منقول و غیرمنقول، برای هر زنی که با فقدان همسر مواجه می شود، حیاتی است. قانون گذار با اصلاحات صورت گرفته، به ویژه در ماده 946 قانون مدنی، تلاش کرده است تا حقوق زنان را در زمینه ارث بری از اموال غیرمنقول تضمین و تسهیل کند.

با این حال، فرآیندهای قانونی مانند دریافت گواهی انحصار وراثت و قیمت گذاری اموال، می تواند زمان بر و تخصصی باشد. در مواجهه با ابهامات یا عدم همکاری سایر وراث، استفاده از دانش و تجربه یک وکیل متخصص در امور ارث می تواند به زن کمک کند تا با اطمینان و سرعت بیشتری، حقوق قانونی خود را پیگیری و استیفا نماید و از تضییع آن ها جلوگیری کند. آگاهی، اولین گام در حفظ و استیفای حقوق است.