حمل دستگاه سی ان سی با جرثقیل : راهنمای جامع و تخصصی

حمل ایمن و کارآمد دستگاه های سی ان سی (CNC) با جرثقیل قلب تپنده بسیاری از صنایع مدرن نیازمند برنامه ریزی دقیق دانش فنی عمیق و رعایت استانداردهای سختگیرانه است. این مقاله به بررسی جامع فرآیند حمل دستگاه های CNC با جرثقیل می پردازد و اصول مهندسی اجزای اصلی کاربردهای صنعتی استانداردهای بین المللی چالش ها راهکارهای بهینه سازی و نکات کلیدی برای انجام این عملیات حیاتی را تشریح می کند.

تعریف و عملکرد فنی حمل دستگاه سی ان سی با جرثقیل

حمل دستگاه سی ان سی با جرثقیل به فرآیند بلند کردن جابجایی و قرار دادن ماشین های کنترل عددی کامپیوتری (CNC) با استفاده از انواع جرثقیل ها اطلاق می شود. این فرآیند اغلب در مراحل نصب جابجایی بین کارگاه ها بارگیری و تخلیه در محل های مختلف صنعتی انجام می گیرد. دستگاه های CNC به دلیل وزن زیاد ابعاد حجیم حساسیت به ضربه و لرزش و همچنین ارزش بالای تجهیزات و دقت قطعات داخلی نیازمند رویکردی کاملاً تخصصی و محتاطانه در هنگام حمل هستند.

عملکرد فنی حمل دستگاه CNC با جرثقیل بر اساس اصول فیزیکی و مهندسی استوار است. این اصول شامل موارد زیر می شوند :

• مکانیک جامدات : محاسبه و تحلیل تنش ها و کرنش های وارده به دستگاه CNC و ادوات لیفتینگ در حین حمل.
• دینامیک : کنترل حرکت دستگاه CNC در حین بلند کردن و جابجایی برای جلوگیری از نوسانات و ضربات ناگهانی.
• هیدرولیک و پنوماتیک : بهره گیری از سیستم های هیدرولیک و پنوماتیک در جرثقیل ها برای ایجاد نیروی لازم و کنترل دقیق حرکت.
• مهندسی ایمنی : رعایت کامل اصول ایمنی و استانداردهای مربوطه برای جلوگیری از حوادث و آسیب به پرسنل و تجهیزات.

اجزای اصلی و اصول کارکرد سیستم حمل دستگاه سی ان سی با جرثقیل

سیستم حمل دستگاه CNC با جرثقیل از اجزای مختلفی تشکیل شده است که هر کدام نقش حیاتی در انجام ایمن و کارآمد عملیات ایفا می کنند. این اجزا به طور کلی شامل موارد زیر هستند :

۱. جرثقیل :

جرثقیل قلب سیستم حمل وظیفه اصلی بلند کردن و جابجایی دستگاه CNC را بر عهده دارد. انواع مختلفی از جرثقیل ها برای این منظور استفاده می شوند از جمله :

• جرثقیل های سقفی : مناسب برای کارگاه های صنعتی و محیط های داخلی با فضای محدود.
• جرثقیل های دروازه ای : ایده آل برای فضاهای باز و محوطه های بزرگ قابلیت جابجایی در طول و عرض را دارند.
• جرثقیل های موبایل (چرخ دار و کامیونی) : بسیار انعطاف پذیر و قابل حمل مناسب برای پروژه های سیار و مکان های مختلف.
• جرثقیل های بازویی (بوم کرین) : مناسب برای دسترسی به نقاط دوردست و ارتفاعات بالا.

اصول کارکرد جرثقیل :

جرثقیل ها بر اساس اصول اهرم ها و قرقره ها عمل می کنند تا نیروی کمی را به نیروی بزرگتر برای بلند کردن بارهای سنگین تبدیل کنند. اجزای اصلی یک جرثقیل شامل موارد زیر است :

• بوم (Boom) : بازوی اصلی جرثقیل که بار را نگه می دارد و قابلیت تغییر طول و زاویه دارد.
• وینچ (Winch) : موتور اصلی جرثقیل که سیم بکسل را جمع و باز می کند و بار را بالا و پایین می برد.
• سیم بکسل (Wire Rope) : طناب فولادی قوی که بار را به وینچ متصل می کند و تحمل وزن بار را دارد.
• قلاب (Hook) : قسمت انتهایی سیم بکسل که برای اتصال به بار استفاده می شود.
• تیرهای تعادل (Outriggers) : پایه های جانبی جرثقیل های موبایل برای افزایش پایداری و جلوگیری از واژگونی.
• سیستم های کنترل : شامل اهرم ها دکمه ها و سیستم های کامپیوتری برای کنترل حرکت جرثقیل و بار.

۲. ادوات لیفتینگ (Lifting Gear) :

ادوات لیفتینگ واسطه هایی هستند که دستگاه CNC را به جرثقیل متصل می کنند و شامل موارد زیر می شوند :

• اسلینگ ها (Slings) : حلقه هایی از جنس سیم بکسل زنجیر یا الیاف مصنوعی که به دور بار پیچیده می شوند و بار را به قلاب جرثقیل متصل می کنند. انواع اسلینگ ها شامل اسلینگ های سیم بکسلی زنجیری تسمه ای و گردباف هستند. انتخاب نوع اسلینگ به وزن شکل و نقاط بارگیری دستگاه CNC بستگی دارد.
• شگل ها (Shackles) : اتصالات فلزی U شکل یا Ω شکل با پین پیچی یا ضامن دار برای اتصال اسلینگ ها به قلاب جرثقیل و نقاط بارگیری دستگاه CNC استفاده می شوند.
• تسمه جغجغه ای (Ratchet Straps) : تسمه های پارچه ای قوی با مکانیزم جغجغه برای محکم کردن و بستن بار به پالت یا تریلر در حین حمل و نقل زمینی.
• تیرهای باربرداری (Spreader Beams/Lifting Beams) : تیرهای فلزی افقی که برای توزیع بار به طور مساوی بین چند نقطه بارگیری و جلوگیری از فشار متمرکز بر یک نقطه استفاده می شوند. این ادوات به ویژه برای دستگاه های CNC با ابعاد بزرگ و نقاط بارگیری نامناسب کاربرد دارند.
• مگنت های لیفتینگ (Lifting Magnets) : مگنت های الکترومغناطیسی یا دائمی برای بلند کردن قطعات فلزی در موارد خاصی می توانند برای بلند کردن بخش هایی از دستگاه CNC (با احتیاط و بررسی دقیق) استفاده شوند.
• وکیوم لیفترها (Vacuum Lifters) : دستگاه های مکنده بادی یا الکتریکی برای بلند کردن سطوح صاف و غیر متخلخل در موارد خاصی برای جابجایی قطعات ظریف دستگاه CNC کاربرد دارند.

اصول کارکرد ادوات لیفتینگ :

ادوات لیفتینگ بر اساس اصول توزیع بار اتصال ایمن و جلوگیری از آسیب به بار و تجهیزات عمل می کنند. انتخاب و استفاده صحیح از ادوات لیفتینگ بر اساس ظرفیت باربری مجاز (WLL – Working Load Limit) نوع بار شرایط محیطی و استانداردهای ایمنی بسیار مهم است.

۳. دستگاه سی ان سی (CNC Machine) :

دستگاه CNC بار اصلی سیستم حمل ماشین ابزاری پیچیده و دقیق است که از طریق کنترل کامپیوتری عملیات ماشینکاری را انجام می دهد. دستگاه های CNC انواع مختلفی دارند از جمله دستگاه های تراش CNC فرز CNC پانچ CNC لیزر CNC و واترجت CNC.

اجزای حساس دستگاه CNC :

• کنترلر (Controller) : مغز دستگاه CNC که برنامه ماشینکاری را پردازش و حرکت محورها را کنترل می کند.
• اسپیندل (Spindle) : محور اصلی چرخش ابزار برش بسیار دقیق و حساس به ضربه و لرزش.
• محورهای حرکتی (Axes) : سیستم های خطی و دورانی که ابزار برش و قطعه کار را در راستاهای مختلف حرکت می دهند.
• سرووموتورها و درایوها (Servo Motors & Drives) : موتورهای دقیق و سیستم های کنترلی که حرکت محورها را با دقت بالا انجام می دهند.
• سیستم های اندازه گیری (Encoders & Scales) : سنسورهای دقیق برای اندازه گیری موقعیت محورها و بازخورد به سیستم کنترل.
• بدنه و فریم (Frame & Base) : ساختار اصلی دستگاه CNC که استحکام و پایداری را فراهم می کند.
• قطعات الکترونیکی و پنوماتیکی : مدارات الکترونیکی کابل ها شیلنگ ها و قطعات پنوماتیکی که عملکرد دستگاه را کنترل می کنند.

آماده سازی دستگاه CNC برای حمل :

قبل از حمل دستگاه CNC باید اقدامات آماده سازی زیر انجام شود :

• خاموش کردن و قطع برق : دستگاه را به طور کامل خاموش و کابل برق را جدا کنید.
• قفل کردن محورها : محورهای حرکتی دستگاه را با استفاده از مکانیزم های قفل کننده یا بلوک های مناسب ثابت کنید تا از حرکت ناخواسته در حین حمل جلوگیری شود.
• تخلیه روغن و مایعات : در صورت امکان روغن هیدرولیک روغن روانکاری و مایع خنک کننده را از مخازن دستگاه تخلیه کنید تا از نشت و آلودگی جلوگیری شود.
• بسته بندی قطعات حساس : قطعات حساس مانند کنترلر نمایشگر سنسورها و قطعات ظریف را با مواد محافظ مانند فوم پلاستیک حباب دار و جعبه های مقاوم بسته بندی کنید.
• محکم کردن درب ها و کاورها : درب ها کاورها و قطعات متحرک دستگاه را با بست های مناسب محکم کنید تا از باز شدن یا جدا شدن آن ها در حین حمل جلوگیری شود.
• تعیین نقاط بارگیری : نقاط بارگیری مناسب و ایمن دستگاه CNC را بر اساس دفترچه راهنما و نقشه های فنی مشخص کنید. این نقاط معمولاً روی بدنه اصلی دستگاه علامت گذاری شده اند.
• محاسبه مرکز ثقل (Center of Gravity – CG) : مرکز ثقل دستگاه CNC را به دقت محاسبه کنید. این اطلاعات برای انتخاب صحیح ادوات لیفتینگ و حفظ تعادل بار در حین حمل بسیار مهم است. در صورت عدم دسترسی به اطلاعات دقیق از روش های تخمینی و با احتیاط فراوان استفاده کنید.

کاربردهای صنعتی و مثال هایی از صنایع مختلف

حمل دستگاه های CNC با جرثقیل در صنایع مختلف کاربردهای گسترده ای دارد از جمله :

• صنایع ماشین سازی و فلزکاری : نصب و راه اندازی دستگاه های CNC جدید جابجایی دستگاه ها بین بخش های مختلف کارخانه انتقال دستگاه ها به کارگاه های تعمیر و نگهداری بارگیری و تخلیه دستگاه ها برای حمل به مشتریان.
• صنایع هوافضا و دفاعی : حمل دستگاه های CNC دقیق و پیشرفته برای تولید قطعات حساس هواپیما موشک ماهواره و تجهیزات نظامی. دقت و ایمنی در این صنایع از اهمیت ویژه ای برخوردار است.
• صنایع خودروسازی : جابجایی دستگاه های CNC در خطوط تولید خودرو برای ماشینکاری قطعات موتور بدنه گیربکس و سایر اجزا.
• صنایع پزشکی : حمل دستگاه های CNC با دقت بسیار بالا برای تولید ایمپلنت های پزشکی تجهیزات دندانپزشکی و قطعات دستگاه های پزشکی پیشرفته.
• صنایع انرژی : حمل دستگاه های CNC بزرگ برای تولید قطعات توربین های بادی قطعات نیروگاه های برق و تجهیزات صنعت نفت و گاز.
• صنایع چوب و مبلمان : حمل دستگاه های CNC چوب برای تولید قطعات مبلمان درب و پنجره و سایر مصنوعات چوبی.
• صنایع پلاستیک و پلیمر : حمل دستگاه های CNC پلاستیک برای تولید قالب های تزریق پلاستیک قطعات پلاستیکی دقیق و نمونه سازی سریع.

مثال های صنعتی :

• نصب یک دستگاه فرز CNC پنج محور در یک کارگاه ماشین سازی : برای نصب این دستگاه جرثقیل سقفی با ظرفیت مناسب انتخاب شده و با استفاده از اسلینگ های سیم بکسلی و شگل ها دستگاه از کامیون تخلیه و به محل نصب منتقل می شود. تنظیم دقیق موقعیت دستگاه با استفاده از جک های تنظیم ارتفاع و تراز انجام می گیرد.
• جابجایی یک دستگاه تراش CNC سنگین در یک کارخانه خودروسازی : برای جابجایی این دستگاه از جرثقیل موبایل با ظرفیت بالا و بوم بلند استفاده می شود. از تیر باربرداری برای توزیع بار و جلوگیری از آسیب به بدنه دستگاه استفاده می گردد. مسیر حرکت جرثقیل از قبل بررسی و موانع احتمالی برطرف می شوند.
• انتقال یک دستگاه لیزر CNC ظریف به یک مرکز تحقیقاتی : برای حمل این دستگاه حساس از جرثقیل کامیونی با سیستم تعلیق بادی استفاده می شود تا لرزش های ناشی از حرکت به حداقل برسد. دستگاه با استفاده از اسلینگ های تسمه ای پهن و نرم و با دقت بسیار بالا بلند و جابجا می شود. بسته بندی و محافظت از قطعات حساس در این مورد بسیار حائز اهمیت است.

بررسی استانداردهای بین المللی و فناوری های پیشرفته مرتبط

حمل دستگاه های CNC با جرثقیل تحت تاثیر استانداردهای بین المللی و پیشرفت های فناوری قرار دارد. رعایت این استانداردها و بهره گیری از فناوری های نوین ایمنی و کارایی عملیات را به طور قابل توجهی افزایش می دهد.

استانداردهای بین المللی :

• ISO ۱۲۴۸۰–۱ : ۲۰۲۰ – Cranes – Safe use – Part ۱ : General : این استاندارد به الزامات کلی ایمنی در استفاده از جرثقیل ها می پردازد و شامل مواردی مانند برنامه ریزی عملیات انتخاب جرثقیل صلاحیت اپراتور بازرسی و نگهداری جرثقیل و روش های ایمن کار است.
• ISO ۴۳۰۱–۱ : ۲۰۱۶ – Cranes – Classification – Part ۱ : General : این استاندارد به طبقه بندی جرثقیل ها بر اساس نوع کاربری و شدت کارکرد می پردازد و در انتخاب جرثقیل مناسب برای حمل دستگاه CNC کمک می کند.
• ISO ۹۹۲۷–۱ : ۲۰۱۳ – Cranes – Inspections – Part ۱ : General : این استاندارد به الزامات بازرسی و نگهداری جرثقیل ها می پردازد و اطمینان از عملکرد ایمن و مطمئن جرثقیل را فراهم می کند.
• EN ۱۳۰۰۱–۳–۱ : ۲۰۱۶ – Crane safety – General design – Part ۳–۱ : Limit states and proof of competence of steel structure : این استاندارد اروپایی به طراحی سازه جرثقیل ها و محاسبات مربوط به مقاومت و پایداری آن ها می پردازد.
• ASME B۳۰.۹ – Slings : این استاندارد آمریکایی به الزامات طراحی ساخت بازرسی و استفاده از اسلینگ ها می پردازد و راهنمای جامعی برای انتخاب و کاربرد ایمن اسلینگ ها ارائه می دهد.
• ASME B۳۰.۱۰ – Hooks : این استاندارد آمریکایی به الزامات طراحی ساخت بازرسی و استفاده از قلاب های جرثقیل می پردازد.
• ASME B۳۰.۲۰ – Below-the-Hook Lifting Devices : این استاندارد آمریکایی به الزامات طراحی ساخت بازرسی و استفاده از ادوات لیفتینگ زیر قلاب می پردازد از جمله تیرهای باربرداری مگنت ها و وکیوم لیفترها.

فناوری های پیشرفته :

• جرثقیل های هوشمند (Smart Cranes) : جرثقیل هایی که مجهز به سیستم های کنترل پیشرفته سنسورها دوربین ها و نرم افزارهای هوشمند هستند. این سیستم ها امکانات زیر را فراهم می کنند :
• کنترل دقیق تر حرکت : کاهش نوسانات بار حرکت نرم و روان موقعیت یابی دقیق.
• مانیتورینگ بار : نمایش وزن بار مرکز ثقل زاویه بوم و سایر پارامترهای مهم.
• سیستم های ضد برخورد : جلوگیری از برخورد جرثقیل با موانع و سایر تجهیزات.
• کنترل از راه دور : امکان کنترل جرثقیل از فاصله دور با استفاده از ریموت کنترل یا تبلت.
• ثبت اطلاعات عملیات : ذخیره سازی اطلاعات مربوط به عملیات حمل برای تجزیه و تحلیل و بهبود عملکرد.
• واقعیت افزوده (Augmented Reality – AR) : استفاده از AR برای نمایش اطلاعات مربوط به عملیات حمل به صورت تصویری بر روی دید اپراتور. این اطلاعات می تواند شامل مسیر حرکت موقعیت بار ظرفیت جرثقیل و هشدارهای ایمنی باشد.
• مدلسازی اطلاعات ساختمان (Building Information Modeling – BIM) : استفاده از BIM برای برنامه ریزی و شبیه سازی عملیات حمل دستگاه CNC در محیط مجازی قبل از اجرای واقعی. این کار به شناسایی و رفع مشکلات احتمالی بهینه سازی مسیر حرکت و انتخاب تجهیزات مناسب کمک می کند.
• سنسورهای بی سیم و اینترنت اشیا (IoT) : استفاده از سنسورهای بی سیم برای پایش وضعیت ادوات لیفتینگ بار و محیط کار. اطلاعات جمع آوری شده از طریق اینترنت اشیا به سیستم های مرکزی منتقل شده و برای مانیتورینگ تجزیه و تحلیل و بهبود ایمنی و کارایی عملیات استفاده می شوند.

منبع» عجیب بود

چالش ها و محدودیت های فنی

حمل دستگاه های CNC با جرثقیل با چالش ها و محدودیت های فنی متعددی روبرو است که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند :

• وزن و ابعاد بزرگ دستگاه : دستگاه های CNC اغلب بسیار سنگین و حجیم هستند که نیازمند جرثقیل های با ظرفیت بالا و فضای کافی برای مانور می باشند.
• مرکز ثقل نامشخص : تعیین دقیق مرکز ثقل دستگاه CNC به دلیل پیچیدگی ساختار و توزیع نامتقارن وزن ممکن است دشوار باشد. اشتباه در محاسبه مرکز ثقل می تواند منجر به عدم تعادل بار و حوادث خطرناک شود.
• حساسیت به ضربه و لرزش : دستگاه های CNC به دلیل قطعات دقیق و ظریف داخلی بسیار حساس به ضربه و لرزش هستند. حمل نامناسب می تواند باعث آسیب به قطعات تغییر تنظیمات و کاهش دقت دستگاه شود.
• محدودیت های دسترسی : محل نصب یا جابجایی دستگاه CNC ممکن است دارای محدودیت های دسترسی باشد مانند فضای محدود ارتفاع کم سقف موانع فیزیکی و شرایط نامناسب زمین.
• شرایط محیطی : شرایط محیطی نامساعد مانند باد شدید باران برف یخ بندان و دمای بالا می توانند ایمنی و کارایی عملیات حمل را تحت تاثیر قرار دهند.
• نیاز به پرسنل متخصص و آموزش دیده : انجام ایمن و کارآمد عملیات حمل دستگاه CNC نیازمند پرسنل متخصص و آموزش دیده در زمینه اپراتوری جرثقیل ریگری (Rigging) برنامه ریزی لیفتینگ و ایمنی است.
• هزینه های بالا : هزینه های مربوط به جرثقیل ادوات لیفتینگ پرسنل متخصص بیمه و مجوزهای لازم می تواند قابل توجه باشد.

نکات کلیدی برای بهینه سازی و بهبود عملکرد

برای بهینه سازی و بهبود عملکرد حمل دستگاه CNC با جرثقیل رعایت نکات کلیدی زیر ضروری است :

• برنامه ریزی دقیق و جامع : قبل از شروع عملیات حمل یک برنامه جامع و دقیق شامل ارزیابی ریسک انتخاب جرثقیل و ادوات لیفتینگ مناسب تعیین مسیر حرکت روش های مهار بار دستورالعمل های ایمنی و طرح اضطراری تهیه کنید.
• انتخاب جرثقیل و ادوات لیفتینگ مناسب : جرثقیل و ادوات لیفتینگ را بر اساس وزن ابعاد شکل مرکز ثقل و نقاط بارگیری دستگاه CNC شرایط محیطی و محدودیت های دسترسی انتخاب کنید. ظرفیت باربری مجاز (WLL) ادوات لیفتینگ باید به طور کافی بیشتر از وزن بار باشد.
• بازرسی و نگهداری منظم تجهیزات : جرثقیل و ادوات لیفتینگ را به طور منظم بازرسی و نگهداری کنید تا از عملکرد ایمن و مطمئن آن ها اطمینان حاصل شود. بازرسی ها باید مطابق با استانداردهای مربوطه و توسط افراد ذیصلاح انجام شوند.
• استفاده از پرسنل متخصص و آموزش دیده : عملیات حمل را به پرسنل متخصص و آموزش دیده در زمینه اپراتوری جرثقیل ریگری برنامه ریزی لیفتینگ و ایمنی محول کنید. آموزش های دوره ای و بازآموزی پرسنل را به طور منظم انجام دهید.
• رعایت اصول ایمنی : رعایت کامل اصول ایمنی و استانداردهای مربوطه در تمام مراحل عملیات حمل ضروری است. استفاده از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) ایجاد منطقه امن در اطراف محل کار برقراری ارتباط موثر بین پرسنل و نظارت مستمر بر عملیات از جمله اقدامات ایمنی مهم هستند.
• کنترل دقیق حرکت : حرکت جرثقیل و بار را به آرامی و با دقت کنترل کنید. از حرکات ناگهانی شتاب زیاد و ترمزهای شدید خودداری کنید. در صورت نیاز از راهنما (Signaler) برای هدایت اپراتور جرثقیل استفاده کنید.
• مهار بار مناسب : دستگاه CNC را به طور ایمن و محکم مهار کنید تا از نوسانات چرخش و لغزش بار در حین حمل جلوگیری شود. از روش های مهار بار مناسب مانند استفاده از خطوط مهار (Tag Lines) و بست های محکم استفاده کنید.
• ارتباط موثر : برقراری ارتباط موثر و واضح بین تمام پرسنل درگیر در عملیات حمل از اهمیت بالایی برخوردار است. استفاده از رادیوهای دوطرفه و علائم دستی استاندارد می تواند به بهبود ارتباط و هماهنگی کمک کند.
• توجه به شرایط محیطی : شرایط محیطی را قبل و در حین عملیات حمل به دقت بررسی کنید. در صورت نامساعد بودن شرایط جوی (باد شدید باران و غیره) عملیات را متوقف کرده و تا بهبود شرایط به تعویق بیاندازید.
• مستندسازی عملیات : تمام مراحل عملیات حمل از برنامه ریزی تا اجرا و بازرسی های نهایی را مستند کنید. این مستندات می تواند برای بهبود فرآیندها آموزش پرسنل و پیگیری حوادث احتمالی مورد استفاده قرار گیرد.

نتیجه گیری علمی و تخصصی

حمل دستگاه های CNC با جرثقیل یک فرآیند پیچیده و حساس است که نیازمند دانش فنی عمیق برنامه ریزی دقیق رعایت استانداردهای سختگیرانه و استفاده از تجهیزات و پرسنل متخصص است. با درک کامل اصول مهندسی اجزای سیستم حمل کاربردهای صنعتی استانداردهای بین المللی و فناوری های پیشرفته مرتبط و همچنین با توجه به چالش ها محدودیت ها و نکات کلیدی بهینه سازی می توان عملیات حمل دستگاه های CNC را به صورت ایمن کارآمد و با حداقل ریسک انجام داد. بهره گیری از فناوری های نوین مانند جرثقیل های هوشمند واقعیت افزوده و اینترنت اشیا می تواند به طور قابل توجهی ایمنی دقت و کارایی این عملیات را در آینده بهبود بخشد. در نهایت توجه به ایمنی دقت و برنامه ریزی دقیق کلید موفقیت در حمل دستگاه های CNC با جرثقیل در صنایع مختلف است.

پرسش و پاسخ

۱. سؤال : چگونه می توان مرکز ثقل دستگاه CNC را به طور دقیق محاسبه کرد؟

پاسخ : محاسبه دقیق مرکز ثقل دستگاه CNC می تواند پیچیده باشد اما روش های مختلفی برای تخمین و اندازه گیری آن وجود دارد :

• استفاده از نقشه های فنی و اطلاعات سازنده : بهترین روش استفاده از نقشه های فنی دقیق و اطلاعات ارائه شده توسط سازنده دستگاه CNC است. این اطلاعات معمولاً شامل موقعیت مرکز ثقل و توزیع وزن دستگاه است.
• روش تخمینی با استفاده از ابعاد و شکل دستگاه : در صورت عدم دسترسی به اطلاعات دقیق می توان مرکز ثقل را به صورت تقریبی با در نظر گرفتن ابعاد و شکل کلی دستگاه تخمین زد. برای دستگاه های متقارن مرکز ثقل معمولاً در مرکز هندسی دستگاه قرار دارد. برای دستگاه های نامتقارن مرکز ثقل به سمت قسمت سنگین تر دستگاه متمایل می شود.
• روش تجربی با استفاده از ترازو : یک روش تجربی برای یافتن مرکز ثقل استفاده از ترازو و بلند کردن دستگاه از نقاط مختلف است. با اندازه گیری وزن در نقاط مختلف و انجام محاسبات ساده می توان موقعیت مرکز ثقل را تخمین زد. این روش نیازمند دقت و احتیاط فراوان است و باید توسط افراد متخصص انجام شود.
• استفاده از نرم افزارهای مهندسی : نرم افزارهای مهندسی مانند CAD و CAE می توانند برای مدل سازی سه بعدی دستگاه CNC و محاسبه دقیق مرکز ثقل با در نظر گرفتن جنس و وزن قطعات مختلف استفاده شوند.

۲. سؤال : چه نوع اسلینگی برای حمل دستگاه CNC مناسب تر است و چگونه ظرفیت باربری مجاز (WLL) آن را تعیین کنیم؟

پاسخ : نوع اسلینگ مناسب برای حمل دستگاه CNC به وزن شکل نقاط بارگیری و شرایط سطح دستگاه بستگی دارد. اسلینگ های تسمه ای پهن و نرم معمولاً برای دستگاه های CNC ظریف و حساس مناسب تر هستند زیرا از ایجاد خراش و آسیب به سطح دستگاه جلوگیری می کنند. اسلینگ های سیم بکسلی و زنجیری برای دستگاه های سنگین و با نقاط بارگیری قوی تر مناسب هستند.

برای تعیین ظرفیت باربری مجاز (WLL) اسلینگ باید به موارد زیر توجه کرد :

• وزن دستگاه CNC : وزن دقیق دستگاه را از دفترچه راهنما یا پلاک مشخصات دستگاه بدست آورید.
• تعداد اسلینگ ها : تعداد اسلینگ های مورد استفاده برای حمل دستگاه را تعیین کنید. معمولاً از ۲ ۳ یا ۴ اسلینگ استفاده می شود.
• زاویه بین اسلینگ ها : زاویه بین اسلینگ ها در نقطه اتصال به قلاب جرثقیل را در نظر بگیرید. با افزایش زاویه نیروی وارده به هر اسلینگ افزایش می یابد.
• ضریب ایمنی (Safety Factor) : استانداردهای ایمنی معمولاً ضریب ایمنی مشخصی را برای اسلینگ ها تعیین می کنند (مثلاً ۵ : ۱ یا ۷ : ۱).

با استفاده از این اطلاعات و مراجعه به جداول و نمودارهای ظرفیت باربری اسلینگ ها (که توسط سازندگان اسلینگ ارائه می شوند) می توان اسلینگ مناسب با WLL کافی را انتخاب کرد. همیشه WLL اسلینگ ها را بیشتر از نیروی واقعی وارده به آن ها در نظر بگیرید و از اسلینگ های آسیب دیده یا فرسوده استفاده نکنید.

۳. سؤال : مهمترین نکات ایمنی که در حمل دستگاه CNC با جرثقیل باید رعایت شوند کدامند؟

پاسخ : رعایت نکات ایمنی در حمل دستگاه CNC با جرثقیل از اهمیت حیاتی برخوردار است و از بروز حوادث و آسیب به پرسنل و تجهیزات جلوگیری می کند. مهمترین نکات ایمنی عبارتند از :

• برنامه ریزی ایمنی : تهیه طرح ایمنی جامع و ارزیابی ریسک قبل از شروع عملیات.
• پرسنل متخصص : استفاده از پرسنل متخصص و آموزش دیده در تمام مراحل عملیات.
• بازرسی تجهیزات : بازرسی کامل جرثقیل و ادوات لیفتینگ قبل از هر بار استفاده.
• منطقه امن : ایجاد منطقه امن در اطراف محل کار و جلوگیری از ورود افراد غیرمجاز.
• استفاده از PPE : استفاده پرسنل از تجهیزات حفاظت فردی مناسب (کلاه ایمنی کفش ایمنی دستکش جلیقه شبرنگ و غیره).
• ارتباط موثر : برقراری ارتباط موثر و واضح بین تمام پرسنل.
• کنترل سرعت : حرکت آهسته و کنترل شده جرثقیل و بار.
• مهار بار : مهار مناسب بار برای جلوگیری از نوسانات و لغزش.
• شرایط محیطی : توجه به شرایط محیطی و توقف عملیات در شرایط نامساعد.
• نظارت مستمر : نظارت مستمر بر عملیات توسط یک فرد مسئول و ذیصلاح.
• رعایت استانداردها : رعایت کامل استانداردهای ایمنی مربوط به جرثقیل ها و عملیات لیفتینگ.

با رعایت این نکات ایمنی و توجه به جزئیات فنی می توان عملیات حمل دستگاه CNC با جرثقیل را به صورت ایمن و موفقیت آمیز انجام داد.