تصویر روز ناسا: پیش بینی وضع هوا در سیاره فراخورشیدی «اسطرلاب»

این سیاره در مداری بسیار نزدیک به ستاره اش می چرخد و دچار قفل شدگی گرانشی است، به طوری که هر 0٫8 شبانه روز نجومی یک بار به دور خودش و در حرکتی هماهنگ، یک بار به دور ستاره مادرش می چرخد.

قفل شدگی گرانشی، پدیده ای است که معمولا در گردش اجرام سبک در مداری نزدیک به دور اجرام سنگین اتفاق می افتد و طی آن، انتقال تکانه زاویه ای بر اثر جزرومد، باعث می شود که دوره گردش وضعی و انتقالی جرم سبک تر با هم برابر شود. بسیاری از قمرهای بزرگ منظومه شمسی مانند چهار قمر گالیله ای مشتری، ماه قمر زمین و قمرهای بزرگ زحل و اورانس، همگی دچار قفل شدگی گرانشی شده اند. دقیقا به همین دلیل است که ما همیشه چهره یکسانی از ماه، قمر زمین را می بینیم و هرگز نمی توانیم نیمه پنهان ماه را از روی زمین مشاهده کنیم.

سیاره فراخورشیدی WASP-43b حدود 2 میلیون کیلومتر از ستاره مادرش فاصله دارد. هرچند ستاره مادر این منظومه، جزء کوتوله های سرخ است و بسیار کوچک تر و خنک تر از خورشید است، اما فاصله این سیاره فراخورشیدی که کمتر از یک بیست وپنجم فاصله مداری عطارد است، سبب می شود که در طول روزهای دایمی نیمکره روشن سیاره، دما به 1400 درجه سلسیوس (2500 درجه فارنهایت) می رسد که برای ذوب کردن آهن، کافی است. این اندازه گیری ها با رصدهای ابزار MIRI تلسکوپ فضایی جیمزوب در طول موج های فروسرخ میانی امکان پذیر شده است.

اندازه گیری های تلسکوپ فضایی جیمز وب همچنین نشان می دهد که دمای هوا در شب های دایمی نیمکره تاریک نیز بالای 500 درجه سلسیوس (1000 درجه فارنهایت) باقی می ماند؛ درحالی که انتظار می رفت دمای شب دایمی نزدیک به دمای فضا یعنی 150 درجه سلسیوس زیر صفر باشد. دمای بالای شبانگاهی نشان می دهد که بادهای قوی استوایی، گازهای جوی روز را قبل از اینکه کاملاً خنک شوند، به نیمکره شب هدایت می کنند. این داده ها در تصویرسازی فوق به زیبایی نمایش داده شده است.

سیاره فراخورشیدی WASP-43b اکنون با نام رسمی «اسطرلاب» (Astrolábos) شناخته می شود و ستاره والد آن که از رده طیفی K می تابد، «عقربه» (Gnomon) نام گرفته است.

طیف سنجی های فروسرخ جیمز وب نشان می دهد که بخار آب در شب و همچنین در روز سیاره وجود دارد و اطلاعاتی در مورد پوشش ابر در اسطرلاب ارایه می دهد.

اعتبار تصویر: NASA، ESA، CSA، Ralf Crawford (STScI).

5454