خاص ترین برنامه صداوسیما که همه را متعجب کرده است

آفتاب نیوز :

این روزنامه در مطلبی مفصل با تیتر «پروژه پیچیده شادی مذهبی» درباره حواشی فصل پنجم برنامه «حسینیه معلی» نوشته است:

* «حسینیه معلی» بعد از چهار فصل، برای مخاطب برنامه ای ناشناخته نیست و توانسته است که به مرور زمان برای خودش، یک هویت مستقل بسازد. به این معنا که طراحان و برنامه سازان چنین ایده ای در دو ساحت فرم و محتوا تلاش دارند از نمونه های قبلی پیشی بگیرند. برنامه از فصل اولش در سال 1400 تا به الان فرم و ظاهری نسبتا یکسان داشته است و در هر فصل به فراخور مناسبت ها، تغییری در دکور و افراد حاضر در استودیو به وجود آورده است.

* تغییراتی که عمدتا بزرگ شدن استودیو را نشان می دهد و به جایگاه تماشاچیان صندلی اضافه می شود. البته این تغییرات گاهی وقت ها به دور از حاشیه نبوده است، مخصوصا حاشیه هایی که به مداحان داخل برنامه مربوط می شد. حسینیه معلی با تکنیک ها تلویزیونی و هنری این امکان را برای جامعه هدف خود ایجاد کرد که مدیحه سرایان اهل بیت را خارج از چهارچوب های مرسوم و پیشینی ببینند. خیلی طول نکشید که توانست برای به یک برنامه های جدی معارفی بیندازد.

* در همان ابتدا به این برنامه برچسب «عصر جدید مذهبی ها» زده شد، اما به مرور حسینیه معلی ثابت کرد که به دنبال استعدادیابی نیست و اهداف دیگری دارد. اهدافی که در آن اصلا جایی از رقابت و داوری کردن نیست و حتی به افراد پشت میز، لقب ذاکرین اهل بیت داده شد نه داوران یک مسابقه.

* این برنامه با شعار حسینیه ای برای ایران و حضور اقوام و گروه های گوناگون و اجرا هایی متنوع در گویش و لهجه به دنبال جذب مخاطب برای صداوسیما بود. البته این برنامه محدود به مرز های جغرافیایی نماند و مخاطب شرکت کننده هایی از کشور های دیگر را هم دید.

* حتی حضور داور قطری و هیجانش در مواجهه با شرکت کننده ها یکی از نکات قابل توجه این فصل از برنامه بود. مداحی معروف «انا مظلوم حسین» نزار قطری باعث آشنایی ایرانی ها با او شده بود و حالا حضور او در بین سه مداح ایرانی، کاراکتری متفاوت برای او ساخت. نزار قطری که روحیه ای لطیف دارد و بسیار خوب به فارسی مسلط است، باعث رنگارنگی اجرای این برنامه شده است، ضمن اینکه هیجانات او در مواجهه با ایرانیان صحنه هایی متفاوتی را خلق کرده است.

* معلوم نیست این گزاره از کجا و چگونه عمومیت یافته که ایرانی ها آنقدر ها که در غصه خوردن و گریاندن مهارت دارند در نشاط و شادی، موفق نیستند و اصولا خیلی سخت می خندند. اما آیا برنامه ای همچون حسینیه معلی را هم می توان نسخه ای صرفا برای ارتقای شادی جمعی ایرانیان دانست؟

* با هر متر و معیاری سراغ حسینیه معلی بروید، این برنامه در قالب برنامه های معارفی تلویزیون تعریف می شود نه برنامه ای برای خندیدن و خنداندن مخاطبانش. اتفاقا به خاطر همین است که طراحی عناصر بهجت افزا در این برنامه، کار سختی است و سازندگان حسینیه معلی برای اینکه به ورطه ابتذال نیفتند، باید همچون بندبازی حرفه ای، از کنار خطوط قرمز یک برنامه مذهبی عبور کنند. کار سخت تر دیگر اینکه حسینیه معلی نمونه سابقی نداشته تا از آن تقلید کند و در طراحی یک برنامه شادمانه باید توجه ویژه به نظر کارشناسان و بازخورد های مخاطبان دلسوز داشته باشند و نسبت به اصلاح آن اقدام کنند؛ اگرچه گفته می شود که این فصل از برنامه حسینیه معلی، هفته های قبل به طور کامل ضبط شده و امکان اصلاح آن وجود ندارد و ای کاش برای فصل های بعدی تدبیری شود که امکان اصلاحات برنامه فراهم شود؛ به خصوص فصل هایی که مربوط به شادمانه های مذهبی است و حساسیت های بیشتری از جانب جامعه مذهبی دارد.

* یکی دیگر از ملاحظاتی که سازندگان حسینیه معلی باید به آن توجه ویژه کنند انتخاب فرم های متناسب برای یک شادمانه مذهبی است. این رعایت کردن حدود فرمی برای برنامه، از شوخی های مداحان را شامل می شود تا قاب بندی های تصویری مختص مهمانان و رقص ها و آیین های ایرانی. واضح است که رسیدن به این فرم متناسب، نیازمند آزمون و خطا و گذر زمان است و لازم است که کارشناسان مذهبی و منتقدان تا رسیدن به نتیجه مطلوب، صبر کنند و دلسوزانه نقدهایشان را به برنامه سازان بگویند؛ مشروط به اینکه آن سمت ماجرا هم گوش شنوایی برای نقد ها باشد.

میلاد جلیل زاده هم در یادداشتی تحت عنوان «ادب بقای مقربان» درباره حسینه معلی نوشته است:

* چند سال پیش که با جواد یساری، یکی از خوانندگان قدیم لاله زار در سبک کوچه باغی، داخل دکانش در بازار تهران گفتگو می کردم، از او درباره نوحه خوانی پرسیدم. گفت هرگز این کار را نمی کنم با اینکه بلدم. می گفت یک بار در مجلسی بودم و مداح در آنجا گفت خوشبختانه در خدمت آقای جواد یساری هستیم و از ایشان درخواست می کنم که ما را مقداری مستفیض کنند. میکروفن را آوردند و جلوی من گذاشتند. من هم برش داشتم و گفتم ما مطرب هستیم و ذکر امام حسین حرمت دارد. خوب نیست که ذکر مصیبت را هیاتی ها از دهان ما بشنوند. ما همین گوشه می نشینیم و گریه می کنیم.

* شما بخوانید… شاید جواد یساری یک خواننده کوچه باغی ساده و سطح پایین و عامیانه ارزیابی شود، اما حداقل او به سنتی تعلق دارد که آدم ها جایگاه و شان هرکس و هرچیز را می دانند. او مال دوره ای است که بازیگران سینمایش توصیه های پزشکی نمی کردند و خواننده هایش ادعای فیلسوف بودن نداشتند. فوتبالیست هایش هم لیدر سیاسی نمی شدند. اساتید دانشگاه و چهره های معتبر فرهنگی و علمی هم در آن دوره خودشان را تا حد یک بلاگر مجازی پایین نمی کشیدند.

* مداح می دانست که مداح است و باید حرمت دهه محرم را در باقی سال هم نگه دارد و مطرب می دانست که حتی اگر آوازه اش از پشت کوه قاف هم رد شده باشد، وقتی به مجلس عزای اهل بیت رفت، باید مثل بقیه یک گوشه ای در پایین منبر بنشیند و سرش را پایین بیندازد و آرام گریه کند. حالا در دوره ای هستیم که یک نفر همزمان می خواهد هم مداح باشد، هم استندآپ کمدین، هم دوبلور، هم کمدین بداهه صحنه، هم نظریه پرداز تاریخ و هم چیز های دیگری که احتمالا بعد ها استعدادشان را در خودش کشف خواهد کرد.

عاطفه جعفری، هم دیدگاه خود را تحت عنوان یک یادداشت با تیتر «جوزده نشویم» آغاز کرد و نوشت:

* قرار است در قاب تلویزیون برنامه ای شاد ببینیم، اما مقتضیات و چهارچوب های این برنامه شاد با دیگر برنامه های شاد و سرگرم کننده تلویزیون متفاوت است؛ برنامه معلی چند فصلی است که در مناسبت های خاص از قاب تلویزیون پخش می شود. ایده اولیه معلی ساخت برنامه در محرم 1400 بود. در همان فصل هم توانست مخاطبان زیادی را پیدا کند، اما سازندگان فقط بر روی ایده اولیه متوقف نشدند و تصمیم گرفتند برنامه ای برای مناسبت های شاد مذهبی هم بسازند و تقریبا هم در اجرای ایده موفق بودند. لزوم توجه به مقوله شادی در جامعه ای که بیشتر جمعیت آن را جوانان تشکیل می دهند، از اهمیت بسزایی برخوردار است. ولی این مدل برنامه نباید در فرم و محتوا، شبیه برنامه های سرگرم کننده معمول شود. برخی اتفاقات در فصل پنجم، باعث شد تا واکنش هایی به این برنامه در فضای مجازی و رسانه ها ایجاد و دوباره چهارچوب های ساخت این مدل برنامه ها یادآوری شود.

* در این میان نقش مداحانی که در این برنامه حضور دارند برای اینکه حاشیه ها برنامه را تحت تاثیر قرار ندهد، چند برابر است. همین چند قسمت معلی که باعث حاشیه و یا نقد در فضای رسانه ای شده است است، نشان می دهد گفتن برخی خاطره ها و یا ابراز شادی و هیجان مداحان حاضر در برنامه که می خواهند به مخاطب شادی شان را منتقل کنند، نباید تحت تاثیر جوزدگی باشد، چون این جوزدگی نتیجه عکس برای اهداف، که در ایده اولیه برنامه بوده است، دارد. تغییر سبک برنامه های دینی در تلویزیون که با این برنامه و برنامه محفل اتفاق افتاده است، حتما کار خوبی است که مخاطب را از آن لوکیشن همیشگی دو صندلی مجری و مهمان و حرف های تکراری جدا می کند، اما توجه و زیرکی ای باید همیشه برای ساخت این مدل برنامه مدنظر باشد.

 برنامه معلی برای میثم مطیعی اینگونه دردساز شد و وب سایت صراط نیوز با انتشار ویدیویی درباره او نوشت: میثم مطیعی مداحی که این روز ها به دلیل سکوتش پیرامون وضعیت معیشتی مردم و اقدامات دولت مورد نقد بسیاری از دلسوزان قرار گرفته است در تازه ترین تناقض علنی شده در یک برنامه مذهبی مربوط به رسانه ملی اقدامات عجیبی انجام داد.