رمزگشایی از یک شاهکار هنری

به هر دلیلی که باشد «ورمیر» همچنان با تصاویر کوچک و خیره کننده خود بینندگان امروزی را شیفته می کند. یکی از شاهکارهای او که «هنر نقاشی» کردن نام داد بسیاری از تکنیک هایی را در بر می گیرد که سبک خاص و امضادار ورمیر را شکل داده اند.

به گزارش نکستونز «عصر طلایی هلند» (۱۵۸۸–۱۶۷۲) زمانی هیجان انگیز برای هنرمندان بود. این مکان در این دوره با ویژگی هایی همچون رفاه ثبات و تجارت شناخته می شد. بازار داخلی هنر رونق داشت و تقاضاها سیری ناپذیر و عرضه ها شگفت انگیز بود. هنرمندان مشغول نقاشی و مشتریان هم مشغول خرید بودند.
با این حال با وجود این فضای مساعد برای هنرمندان «یوهانس ورمیر» به یک هنرمند تمام وقت تبدیل نشد. او عمدتاً یک فروشنده آثار هنری و صاحب مهمان خانه بود و بنابراین فقط ۳۵ اثر شناخته شده از خود به جا گذاشت.           
مجموعه آثار «ورمیر» در مقایسه با هم عصرانش بسیار کوچک است. اما چیزی که در کمیت کم دارد با کیفیت جبران شده است. تابلو نقاشی «هنر نقاشی کردن» آشکارا ثابت می کند که او به اصل «ارجحیت کیفیت بر کمیت» باور داشته است.

تابلوی «هنر نقاشی کردن» تقریباً بین سال های ۱۶۶۶ تا ۱۶۶۸ میلادی نقاشی شده است. این اثر هنری رنگ روغن روی بوم است و در ابعاد ۱۰۰ سانتی متر در ۱۲۰ سانتی متر خلق شده است.
این نقاشی فضای یک کارگاه هنری را به تصویر می کشد؛ جایی که نقاش پشت سه پایه اش نشسته و مدلی در فاصله دورتر در کنار پنجره ای نامرئی ایستاده است.
اتاق با وسایل مختلفی به شکلی مجلل آراسته شده: چند قطعه مبلمان سه تکه پارچه چلچراغی برنزی نقشه ای از جمهوری هلند تیرهای چوبی سقف و کف پوش شطرنجی.
این استودیو متعلق به هنرمندی فقیر و گرسنه نیست؛ بیننده شاهد هنرمندی موفق است که مشغول خلق تصویر بَعدی خود است.
 

مدل زن در قالب «کلیو»(Clio) الهه تاریخ ایستاده است. طبق اسطوره شناسی یونان «کلیو» الهامی برای نویسندگانی بود که درباره رویدادهای تاریخی در اشعار حماسی خود می نوشتند.
زنی که در این نقاشی به تصویر کشیده شده است برخی از نشانه های کلیو را به تن دارد یا در دست گرفته است: تاج برگ بو بر سرش نماد پیروزی است. شیپور در دست راستش نماد شهرت است و کتاب در دست چپش نماد نگارش تاریخ است که به «هرودوت»(حدود ۴۸۴ تا ۴۲۵ پیش از میلاد) یکی از مشهورترین تاریخ نگاران یونان مرتبط می شود.

در این تابلو نقاش در مقابل سوژه نشسته است. او به مدل نگاه می کند و تصویرش را روی بوم نقاشی می کند. بنابراین چهره اش برای بیننده نمایان نیست چراکه پشتش به پیش زمینه است.
آنچه بسیار جالب توجه است انتخاب لباس اوست. او لباس های معاصر قرن هفدهم هلند را به تن ندارد بلکه لباسی متعلق به سبک قرن پانزدهم بورگوندی پوشیده است.
بسیاری از پژوهشگران بر این باورند که «ورمیر» در این اثر هنرمند را در قالب تاریخ نقاشی به تصویر می کشد. او هنرمندی بورگوندیایی را به نمایش گذاشته که «کلیو» الهه تاریخ را ترسیم می کند.
هنر و تاریخ با یکدیگر آمیخته اند. بیننده در حال تماشای یک تمثیل از تاریخ هنر است.

پشت سر هنرمند و الهه اش نقشه ای بزرگ از جمهوری هلند دیده می شود. در مرکز نقشه ۱۷ استان هلند نمایش داده شده اند در حالی که ستون هایی در دو سمت چپ و راست نقشه با تصاویر کوچکی از شهرها و بناهای مهم تزئین شده اند.
چنین نقشه هایی در تزئینات داخلی قرن هفدهم هلند بسیار رایج بودند. با این حال ورمیر این نقشه را در نقاشی خود گنجانده تا جمهوری هلند را به عنوان وارث جدید سنت هنری غرب معرفی کند. این سرزمین هنر است.

بر روی میزی در کنار مدل مجموعه ای از اشیاء دیده می شود. برجسته ترین آن ها یک نقاب مرگِ سفید گچی است. در قرن هفدهم ساختن مدل های گچی از چهره افراد مشهور تازه درگذشته مانند پادشاهان هنرمندان و جنایتکاران مشهور امری رایج بود.
این نقاب ها به عنوان ثبت فیزیولوژیکی آثار تاریخی وکنجکاوکننده ای شناخته می شدند.
وجود نقاب مرگ در نقاشی هنر نقاشی ممکن است به پایانی غم انگیز برای بوم نیمه تمام در صحنه اشاره داشته باشد. شاید این نقاشی موفقیتی بزرگ نخواهد شد.
شاید بسیار معمولی باقی بماند؟ یا شاید این نقاب نمادی از «ممنتو موری» باشد(عبارت هنری و نمادین که یادآور اجتناب ناپذیر بودن مرگ است) تا یادآوری به بیننده باشد که همه چیز و همه کس چرخه ای دارند و پایانی مشخص؟

وقتی بیننده تمرکز خود را به پیش زمینه معطوف می کند مشخص می شود که پرده ای بزرگ لبه چپ صحنه را دربر گرفته است. این پرده با حالتی نمایشی به سمت بالا چرخیده و حالتی از مضمون پرزرق وبرق باروک را به نمایش می گذارد.
این مضمون نشان دهنده ساختگی بودن صحنه ی ارائه شده است.
گویی صحنه ی یک تئاتر تصویر الهه هنرمند و محیط اطراف شان از پشت پرده ای نمایان شده است. لحظه ای پنهانی با کناره کشیدن درام گونه ی پرده آشکار می شود.

آنچه جذاب است حضور یک صندلی در پایه ی پرده است. این صندلی گویی به بیننده می گوید: «بنشین و این لحظه ی ساختگی اما باشکوه را تحسین کن.»
پرده عقب می زند اما صندلی دعوت می کند.
نوعی پارادوکس از «رانش و کشش» در لبه چپ نقاشی جریان دارد.

«هنر نقاشی کردن» تابلویی پرجزئیات است که اشیای بیشتری نسبت به بسیاری از دیگر آثار «ورمیر» در آن دیده می شود.
این تابلو تقریباً مانند کاتالوگی از مهارت های ورمیر در به تصویر کشیدن پارچه کاغذ فلز سنگ و چوب در شرایط نوری متفاوت است.
می توان گفت این اثر همچون یک «کارت ویزیت» مدرن عمل می کند که توانمندی های گسترده ی ورمیر را به نمایش می گذارد.
همه چیز توسط نوری هنرمندانه روشن یا سایه دار شده است؛ نوری که از منبعی الهی اما نادیدنی نشئت گرفته.
همه چیز در این صحنه آرام ساکت و با واقع گرایی دقیق به تصویر کشیده شده است.

نکته جالب توجه این است که پس از مرگ ورمیر تابلو «هنر نقاشی کردن» یکی از معدود آثاری بود که همسرش «کاترینا» در زمان تسویه دارایی های هنرمند نزد خود نگه داشت.
شاید کاترینا حس می کرد این نقاشی اوج کار هنری همسر عزیزش را نشان می داد.
شاید این اثر خلاصه ای از تلاش یک عمر او برای تسلط بر هنر نقاشی بود.
به هر دلیلی که بوده «هنر نقاشی کردن» یکی از شاهکارهای «ورمیر» است.

پایان خبر نکستونز