بهترین روش های لوله کشی پکیج و رادیاتور شوفاژ

صفر تا صد لوله کشی پکیج : اصول کاربردها و نکات فنی

لوله کشی پکیج یکی از مهم ترین بخش های نصب سیستم های گرمایشی و آب گرم در منازل و اماکن صنعتی است. این فرایند شامل طراحی انتخاب مواد مناسب و اجرای دقیق سیستم لوله کشی است که نقش اساسی در عملکرد و طول عمر پکیج ایفا می کند. در این مقاله به تفصیل به اصول لوله کشی پکیج اجزای آن استانداردها و مثال های کاربردی خواهیم پرداخت.

لوله کشی پکیج چیست؟

لوله کشی پکیج شامل نصب و اتصال لوله ها و اجزای مرتبط برای انتقال آب گرم و سرد بین پکیج رادیاتورها و شیرآلات مصرفی است. هدف اصلی این فرایند تضمین توزیع مناسب آب گرم در سیستم گرمایشی و تامین آب مصرفی است.

طریقه و نحوه لوله کشی پکیج بسته به انتخاب لوله کشی و نوع لوله ها و حتی ساختار نقشه لوله کشی پکیج متفاوت باشد.

اجزای اصلی لوله کشی پکیج

1. پکیج گرمایشی : به عنوان منبع تولید حرارت.
2. لوله کشی رادیاتورها: لوله های رفت و برگشت برای گرمایش محیط
3. لوله های انتقال آب : معمولاً از جنس های مسی پنج لایه یا پلی پروپیلن.
4. اتصالات : شامل زانوها سه راهی ها و مهره ماسوره ها برای اتصال لوله ها.
5. منبع انبساط : جهت جلوگیری از افزایش فشار ناشی از حرارت.
6. شیرهای کنترلی : برای مدیریت جریان آب و کنترل فشار.

اصول عملکرد لوله کشی پکیج

پکیج آب را با استفاده از گاز و برق می کند. این آب گرم از طریق لوله های رفت به رادیاتورها یا سیستم های گرمایشی ارسال شده و سپس از طریق لوله های برگشت به پکیج بازمی گردد. لوله کشی باید به گونه ای انجام شود که جریان آب به طور یکنواخت و بدون افت فشار در کل سیستم توزیع شود. لوله کشی پکیج در بخش تامین آب گرم مصرفی نیز توسط لوله خروجی آب گرم مصرفی انجام میشود.

مراحل اجرای لوله کشی پکیج

۱. طراحی سیستم

پیش از نصب طراحی مسیرهای لوله کشی اهمیت بسیاری دارد. نکاتی که باید در طراحی مدنظر قرار گیرند :

• حداقل طول لوله ها : برای کاهش افت فشار.
• محاسبه قطر لوله ها : بر اساس دبی و فشار موردنیاز.
• تعیین نقاط نصب شیرآلات و انشعابات.

۲. انتخاب مواد

مواد لوله کشی باید متناسب با نوع سیستم باشند :

• لوله های مسی : مقاوم در برابر حرارت و عمر طولانی.
• لوله های پنج لایه : نصب آسان و مقاومت بالا در برابر خوردگی.
• لوله های پلی پروپیلن : اقتصادی و سبک.

۳. نصب لوله ها

• اتصال لوله ها به پکیج و رادیاتورها.
• استفاده از عایق حرارتی برای جلوگیری از اتلاف انرژی.
• بررسی شیب لوله ها برای تخلیه بهتر هوا و آب.

۴. تست و عیب یابی

پس از نصب سیستم باید برای نشتی افت فشار و کارکرد صحیح تست شود.

نقشه لوله کشی پکیج با لوله سفید

برای اجرای هر مدل لوله کشی بهتر است که ابتدا یک طرح و نقشه تهیه شود. نقطه شروع لوله کشی پکیج از زیر پکیج است. البته بایستی از قبل لوله کشی آب ورودی به پکیج انجام شده باشد.

لوله کشی پکیج شامل دو قسمت است. لوله کشی رادیاتور پکیج شامل لوله رفت و برگشت شوفاژ و لوله کشی آب گرم مصرفی میشود که معمولا لوله کشی آب گرم همراه با یک خط لوله کشی آب سرد به سمت شیرآلات کشیده میشوند. 

مقصد نهایی لوله رفت شوفاژ , رادیاتورها هستند و از رادیاتور تا پکیج هم یک لوله برگشت حرکت میکند. این دو لوله همراه با هم یه سمت رادیاتور کشیده میشوند.

لوله سرد و گرم شیرآلات نیز از پکیج به همین ترتیب به صورت موازی اجرا میشوند.

سایزبندی لوله های اصلی و فرعی و همچنین محل انشعاب گیری و نصب رادیاتور و شیرآلات بایستی در نقشه لوله کشی پکیج مشخص باشند. لوله کشی پکیج با لوله سفید فقط به صورت انشعابی و سنتی انجام میشود.

سایز لوله کشی پکیج با لوله سفید

سایز لوله کشی پکیج با لوله سفید در متراژهای پایین و زیر 100 متر میتواند کلا 20 باشد. اما اگر تعداد شیرآلات و متراژ افزایش یابد, قطر لوله کشی به 25 افزایش پیدا میکند.

قطر لوله کشی پکیج در رفت و برگشت شوفاژ در متراژهای تا 60 متر تماما 20 و در متراژهای تا 100 با لوله های اصلی 25 و لوله های فرعی 20 سفید انجام میشود.

با بالاتر رفتن متراژ بایستی لوله کشی اصلی شوفاژ با قطر 32 شروع شده و به تدریج کاهش پیدا کند. 

لوله کشی پکیج با لوله پنج لایه

لوله کشی پکیج با لوله  پنج لایه را میتوان به صورت کلکتوری و یا بدون کلکتور به روش انشعابی انجام داد. 

در روش کلکتوری میتوان لوله کشی رادیاتورها یا آب سرد و گرم و یا هر دو را به صورت کلکتوری اجرا کرد که برای این منظور لوله رفت رادیاتور یک کلکتور, لوله برگشت شوفاژ یک کلکتور, لوله آب گرم مصرفی یک کلکتور و لوله آب سرد مصرفی یک کلکتور نیاز دارند. یعنی به صورت فول کلکتوری لوله کشی پکیج با پنج لایه به 4 کلکتور نیاز دارد. اما معمولا حداقل لوله رادیاتورها را به صورت کلکتوری انجام میدهند.

از مزایای لوله کشی کلکتوری کنترل راحت تر هر رادیاتور بوده و در صورت خرابی لوله کشی و نیاز به تعمیرات یا از مدار خارج کردن یک بخش به راحتی میتوان با بستن شیرهای کلکتور این کارها را انجام داد.

لوله کشی کلکتوری پکیج با لوله پنج لایه هر سوراخ و انشعاب کلکتور برای یک رادیاتور یا شیر در نظر گرفته میشود. 

در لوله کشی کلکتوری پکیج یک لوله رفت و برگشت شوفاژ اصلی از پکیج به سمت کلکتور متصل میشود. محل نصب کلکتور معمولا در نزدیکی پکیج تعبیه میشود.

در صورت کلکتوری بودن آب سرد و گرم نیز یک لوله گرم و سرد به محل نصب کلکتور آب وصل میشود.اما اگر لوله کشی آب سرد و گرم انشعابی باشد, لوله کشی از همان زیر پکیج شروع شده و به سمت شیرآلات حرکت میکنند.

سایز لوله پنج لایه برای رادیاتور

سایزبندی لوله کشی پنج لایه پکیج برای لوله های فرعی قطر 16 یا 20 هستند. اگر مساحت آپارتمان بیشتر از 100 متر باشد, بهتر است که تمامی رادیاتورها از لوله 20 استفاده کنند. برای لوله های اصلی در متراژ کمتر از 70 متر لوله 20 پنج لایه نیز کافی است, اما اگر متراژ بالا 100 باشد, قطر لوله اصلی 25 پنج لایه میشود. در متراژهای بالای 150 متر که تعداد رادیاتورها از 8 عدد فراتر میروند, بایستی لوله اصلی 32 پنج لایه و لوله های فرعی قطر 20 باشند. احتمالا در این متراژ ساختمان ها به لوله کشی معکوس شوفاژ نیاز باشد.

فاصله لوله رفت و برگشت رادیاتور

فاصله لوله رفت و برگشت رادیاتور شوفاژ در هنگام اجرا بایستی حداقل 1 سانتیمتر باشد.این فاصله در مورد لوله آب سرد و گرم پکیج نیز صدق میکند. فاصله یا آکس لوله های محل نصب رادیاتور نیز بایستی دقیقا 50 سانتیمتر باشد.

ارتفاع لوله رادیاتور از کف تمام شده

ارتفاع لوله رادیاتور از کف تمام شده بستگی به به نوع رادیاتور دارد,اما برای لوله کشی برگشت بایستی فاصله از کف تمام شده بین 10 تا 15 سانتیمتر و لوله رفت دقیقا 50 سانتیمتر بالاتر از آن باشد. 

سایز لوله گاز پکیج

سایز لوله گاز پکیج معمولا قطر 3/4 بوده و به هیچ عنوان نمیتوان از لوله گاز 1/2 برای پکیج استفاده کرد. این مساله باعث میشود که در اوج مصرف پکیج در زمستان, پکیج خاموش شود.

عکس لوله کشی پکیج

اگر تا به حال لوله کشی پکیج را انجام نداده اید, بهتر است که به حای عکس لوله کشی پکیج از فیلم و ویدیوهای موجود در فضای مجازی استفاده کنید. هر چند که هیچ چیزی جایگزین اجرای عملی و تجربه نخواهد شد.

فاصله پکیج تا کلکتور

فاصله پکیج تا کلکتور بایستی حداکثر 10 متر باشد, این مساله برای جلوگیری از افت فشار به خصوص در مورد لوله های رفت و برگشت شوفاژ ضروری است. در صورت بالا بودن متراژ آپارتمان احتمالا در فاصله های زیادی مجبور به نصب یک پمپ در مسیر برگشت مدار گرمایش شویم.

ترتیب لوله های زیر پکیج

در تمامی پکیج های ایرانی از جمله ایران رادیاتور و بوتان و برخی از  پکیج های خارجی ترتیب لوله های پکیج از سمت راست به شرح زیر است.

لوله اولی مربوط به برگشت مدار برگشت شوفاژ است. لوله دومی آب ورودی آب مصرفی, شلنگ وسطی که متفاوت است, لوله گاز پکیج و لوله چهارمی لوله آب گرم مصرفی خروجی از پکیج است. لوله پنجمی نیز مربوط به مدار رفت گرمایش است.

برای لوله کشی پکیج از چه لوله ای استفاده کنیم

بهترین لوله برای لوله کشی پکیج لوله های پنج لایه هستند. اما این لوله ها قیمت بالاتری نسبت به لوله های سفید داشته و به همین دلیل بیشتر از لوله های تک لایه سفید استفاده میشود.

برای اقتصادی بودن و در عین حال با کیفیت تر شدن میتوان برای رادیاتورها از لوله اتصالات پنج لایه و برای آب سرد و گرم مصرفی از لوله های تک لایه سفید استفاده کرد. برای آشنایی بیشتر به نمایندگی نیوپایپ و آذین لوله مراجعه کنید.

جدول مقایسه مواد لوله کشی

نوع لوله	مزایا	معایب
لوله مسی	مقاومت حرارتی بالا دوام طولانی	هزینه بالا نیاز به مهارت نصب
لوله پنج لایه	نصب آسان مقاومت شیمیایی	حساسیت به دماهای بسیار بالا
پلی پروپیلن	قیمت پایین سبک	تغییر شکل در دماهای بالا

کاربردهای صنعتی لوله کشی پکیج

در صنایع لوله کشی پکیج معمولاً برای گرمایش دفاتر سالن های تولید و تامین آب گرم بهداشتی استفاده می شود. به عنوان مثال :

• کارگاه ها : استفاده از پکیج برای تامین گرمایش سالن ها.
• هتل ها : تامین آب گرم مصرفی و گرمایش اتاق ها.
• صنایع غذایی : حفظ دمای ثابت برای فرآیندهای تولیدی.

نکات مهم در نصب لوله کشی پکیج

1. محاسبه دقیق ظرفیت حرارتی پکیج : ظرفیت پکیج باید متناسب با نیاز مصرفی باشد.
2. عایق بندی : لوله های رفت و برگشت باید عایق شوند تا از اتلاف حرارت جلوگیری شود.
3. استفاده از شیر اطمینان : جلوگیری از آسیب های ناشی از افزایش فشار.
4. تخلیه هوا : هواگیری دوره ای سیستم برای حفظ راندمان.

استانداردهای بین المللی در لوله کشی پکیج

• EN ۱۰۲۵۵ : برای مشخصات لوله های فولادی.
• ISO ۴۰۶۴ : برای اندازه گیری جریان آب.
• DIN ۲۴۴۰ : برای مشخصات اتصالات و فشار لوله ها.

تجربه شخصی در نصب پکیج

در خانه خودم برای نصب پکیج دیواری از لوله های پنج لایه استفاده کردیم. با اینکه هزینه بیشتری نسبت به پلی پروپیلن داشت اما در طول زمان مقاومت بالای آن در برابر خوردگی و ترکیدگی به وضوح مشخص شد. نکته جالب این بود که عایق بندی دقیق باعث شد قبض گاز کاهش محسوسی پیدا کند!

نتیجه گیری

لوله کشی پکیج بخش حیاتی هر سیستم گرمایشی است و اجرای صحیح آن تضمین کننده بهره وری و طول عمر سیستم خواهد بود. انتخاب مواد مناسب طراحی اصولی و رعایت استانداردها نکات کلیدی هستند که باید مدنظر قرار گیرند.

پرسش و پاسخ های متداول

۱. آیا می توان از لوله های پلیکا برای لوله کشی پکیج استفاده کرد؟
خیر زیرا لوله های پلیکا مقاومت کافی در برابر حرارت ندارند.

۲. چرا عایق بندی لوله ها اهمیت دارد؟
عایق بندی مانع از اتلاف حرارت می شود و کارایی سیستم را افزایش می دهد.

۳. چگونه از نشتی لوله ها جلوگیری کنیم؟
استفاده از اتصالات باکیفیت و تست دقیق سیستم پس از نصب راهکار اصلی جلوگیری از نشتی است.