اقلیم کویر ریگ جن و بهترین زمان سفر به آن

کویر ریگ جن این پهنه وسیع و اسرارآمیز در قلب ایران همواره نامی ترسناک و جذاب برای ماجراجویان و کویرنوردان بوده است. کمتر کسی جرات قدم گذاشتن در این سرزمین وهم آلود را به خود می دهد چرا که افسانه ها و روایات محلی آن را آمیخته با ارواح و نیروهای ماورایی می دانند. اما برای کسانی که به دنبال تجربه ای متفاوت و چالش برانگیز هستند ریگ جن مقصدی بی نظیر است. شناخت اقلیم این منطقه و آگاهی از بهترین زمان سفر کلید لذت بردن از این سفر پرمخاطره است. در این مطلب به بررسی دقیق اقلیم کویر ریگ جن و معرفی بهترین بازه زمانی برای سفر به این منطقه می پردازیم تا با آمادگی کامل دل به این دریای شن بسپارید.

آشنایی با کویر ریگ جن

ریگ جن واقع در جنوب سمنان و شمال اصفهان یکی از بزرگ ترین و صعب العبورترین کویرهای ایران است. این منطقه با وسعتی حدود 3800 کیلومتر مربع به عنوان سومین ریگ زار بزرگ ایران شناخته می شود. نام ریگ جن که از دو بخش ریگ به معنای شن روان و جن به معنای پنهان و پوشیده تشکیل شده به خوبی گویای ویژگی های این کویر اسرارآمیز است. ناهمواری های فراوان تپه های ماسه ای بلند باتلاق های نمکی و گرمای طاقت فرسا ریگ جن را به مکانی خطرناک و غیرقابل دسترس تبدیل کرده است. همین ویژگی ها سبب شده تا افسانه های بسیاری در مورد وجود ارواح و نیروهای ماورایی در این منطقه شکل بگیرد و بر جذابیت و ترسناک بودن آن بیفزاید.

موقعیت جغرافیایی کویر ریگ جن

کویر ریگ جن در قسمت غربی دشت کویر و در مرز بین استان های سمنان و اصفهان واقع شده است. این کویر از شمال به جاده نظامی سمنان-معلمان و ارتفاعات کوه گوگرد و گرمسار از غرب به پارک ملی کویر ارتفاعات نخجیر شیطان کوه و تنگه ظلمات از شرق به محور ارتباطی جندق-معلمان و از جنوب به چوپانان انارک و کوه ملا هادی محدود می شود. موقعیت جغرافیایی خاص این کویر دسترسی به آن را دشوار کرده و باعث شده تا سال ها به عنوان یک منطقه ناشناخته و بکر باقی بماند. وسعت زیاد و عدم وجود هرگونه آبادی در داخل کویر بر حس انزوا و خطر آن می افزاید.

مسیر دسترسی به کویر ریگ جن

دسترسی به کویر ریگ جن به دلیل صعب العبور بودن منطقه نیازمند برنامه ریزی دقیق و استفاده از تجهیزات مناسب است. دو مسیر اصلی برای رسیدن به این کویر وجود دارد. مسیر اول از طریق جندق به سمت ریگ جن است که بیشتر توسط کویرنوردان حرفه ای انتخاب می شود. در این مسیر پس از عبور از جندق باید از یک رودخانه عریض گذشت و سپس به منطقه ای با تپه های ماسه ای کم ارتفاع رسید. ادامه مسیر در این قسمت به دلیل وجود باتلاق های نمکی بسیار دشوار است و نیاز به دور زدن این مناطق و حرکت به سمت شمال غربی دارد. مسیر دوم و امن تر از طریق شمال شرقی پارک ملی کویر است که نیازمند اخذ مجوز از سازمان حفاظت محیط زیست می باشد. پس از دریافت مجوز باید از گرمسار به سمت پارک ملی کویر حرکت کرده و سپس وارد جاده سنگ فرش ملک آباد شد و از آنجا به سوی ریگ جن پیش رفت. به دلیل عدم وجود جاده مناسب در داخل کویر استفاده از خودروهای دو دیفرانسیل و GPS ضروری است.

تاریخچه اکتشاف ریگ جن

سال ها کویر ریگ جن به عنوان یک منطقه ناشناخته و خطرناک در نقشه ها ثبت شده بود و هیچ کس جرات ورود به آن را نداشت. نام این کویر تنها در سفرنامه های دو کویرشناس اروپایی سون هدین و آلفونس گابریل دیده می شد که از نزدیکی آن عبور کرده بودند. در سال 1997 علی پارسا کویرشناس مقیم آمریکا به همراه میرانزاده رئیس وقت پارک ملی کویر برای اولین بار با هواپیما از فراز این کویر عبور کردند. یک سال بعد علی پارسا با اتومبیل به دل این کویر سفر کرد و از آن پس ریگ جن به تدریج به یکی از مقاصد مورد علاقه کویرشناسان و کویرنوردان تبدیل شد. با این حال هنوز هم به دلیل شرایط سخت و خطرات موجود سفر به این منطقه نیازمند آمادگی کامل و همراهی افراد باتجربه است.

افسانه های ریگ جن

کویر ریگ جن به دلیل ویژگی های خاص و ناشناخته اش همواره با افسانه ها و روایات محلی آمیخته بوده است. مردم محلی بر این باورند که این کویر محل سکونت اجنه و ارواح است و صداهای عجیبی که در شب به گوش می رسد ناشی از فعالیت این موجودات ماورایی است. اختلاف دمای شدید بین شب و روز باعث خرد شدن سنگ ها و ایجاد صدایی شبیه به گریه می شود که محلی ها آن را گریه سنگ می نامند و به نیروهای شیطانی نسبت می دهند. همچنین وجود باتلاق های نمکی و تپه های شنی متحرک این کویر را به مکانی خطرناک تبدیل کرده و باعث شده تا محلی ها آن را به عنوان یک منطقه نفرین شده و محل استقرار اجنه و ارواح بشناسند. برخی از افسانه ها نیز به وجود یک بهشت گمشده در مرکز کویر اشاره می کنند که توسط شیاطین محافظت می شود و هر کس بتواند به آن دست یابد ثروتمند خواهد شد. این افسانه ها بر جذابیت و ترسناک بودن ریگ جن می افزایند و آن را به مقصدی منحصربه فرد برای ماجراجویان تبدیل می کنند.

اقلیم کویر ریگ جن

اقلیم کویر ریگ جن مانند سایر مناطق کویری گرم و خشک است. تابش شدید نور خورشید در طول روز باعث افزایش دما و تبخیر آب می شود. اختلاف دما بین روز و شب در این کویر بسیار زیاد است و گاهی به بیش از 50 درجه سانتیگراد می رسد. در 8 ماه اول سال هوا بسیار گرم و خشک است و تنها در ماه های سرد سال کمی رطوبت در هوا احساس می شود. بادهای موسمی نیز در این منطقه می وزند و باعث جابجایی شن ها و تغییر شکل تپه های ماسه ای می شوند. به طور کلی اقلیم کویر ریگ جن برای زندگی بسیار دشوار است و نیازمند سازگاری و آمادگی کامل است.

بهترین زمان سفر به کویر ریگ جن

بهترین زمان سفر به کویر ریگ جن نیمه دوم سال است. در این بازه زمانی هوا خنک تر و ملایم تر است و از گرمای طاقت فرسای تابستان خبری نیست. فصل پاییز به ویژه ماه مهر به دلیل اعتدال هوا و آسمان صاف و پرستاره مناسب ترین زمان برای سفر به این کویر است. فصل زمستان نیز با وجود سردی هوا می تواند تجربه ای متفاوت و جذاب باشد اما قبل از سفر باید وضعیت آب و هوا را به دقت بررسی کرد زیرا احتمال بارش و وقوع طوفان در این فصل وجود دارد. سفر به ریگ جن در فصل تابستان به دلیل گرمای شدید و طاقت فرسا به هیچ وجه توصیه نمی شود.

تفریحات کویر ریگ جن

کویر ریگ جن با وجود خطرات و دشواری هایش فرصت های بسیاری را برای تفریح و ماجراجویی در اختیار علاقه مندان قرار می دهد. از جمله این تفریحات می توان به کویرنوردی پیاده روی در تپه های ماسه ای عکاسی از مناظر بکر و آسمان پرستاره کمپینگ شبانه و تماشای طلوع و غروب خورشید اشاره کرد. همچنین برخی از افراد با استفاده از موتورسیکلت و موتور چهارچرخ به گشت و گذار در کویر می پردازند و از هیجان رانندگی در شن های روان لذت می برند. با این حال باید توجه داشت که تمامی این فعالیت ها نیازمند آمادگی جسمانی و تجهیزات مناسب است و باید با رعایت نکات ایمنی انجام شود.

عکاسی در دل کویر ریگ جن

کویر ریگ جن با مناظر بکر و چشم اندازهای بی نظیرش بهشتی برای عکاسان است. تپه های ماسه ای آسمان آبی نور خورشید و سایه هایی که در طول روز تغییر می کنند فرصت های بی شماری را برای ثبت تصاویر زیبا و منحصربه فرد فراهم می کنند. عکاسی در شب نیز با وجود آسمان پرستاره و سکوت مطلق تجربه ای فراموش نشدنی است. برای عکاسی در کویر باید از تجهیزات مناسب مانند دوربین حرفه ای لنزهای متنوع سه پایه و فیلترهای مختلف استفاده کرد. همچنین باید مراقب نفوذ شن و گرد و غبار به داخل دوربین و لنزها بود و از تجهیزات محافظتی استفاده کرد.

کمپینگ و تماشای ستارگان

کمپینگ شبانه در کویر ریگ جن فرصتی بی نظیر برای تجربه سکوت و آرامش مطلق و تماشای آسمان پرستاره است. در این کویر دورافتاده به دور از آلودگی نوری شهرها می توان میلیون ها ستاره را با چشم غیرمسلح دید و از زیبایی و عظمت کیهان لذت برد. برای کمپینگ در کویر باید از تجهیزات مناسب مانند چادر مسافرتی کیسه خواب چراغ قوه مواد غذایی و آب کافی استفاده کرد. همچنین باید به نکات ایمنی مانند ایجاد حصار در اطراف محل کمپ برای جلوگیری از ورود حیوانات وحشی و عقرب ها توجه کرد.

اقامت در ریگ جن

به دلیل عدم وجود هرگونه امکانات رفاهی در داخل کویر ریگ جن اقامت در این منطقه تنها به صورت کمپینگ امکان پذیر است. برای اقامت در خارج از کویر می توان از اقامتگاه های بوم گردی و هتل های موجود در شهرهای اطراف مانند جندق انارک گرمسار و سمنان استفاده کرد. این اقامتگاه ها علاوه بر فراهم کردن امکانات رفاهی فرصتی را برای آشنایی با فرهنگ و آداب و رسوم مردم محلی نیز فراهم می کنند. قبل از سفر باید محل اقامت خود را رزرو کرد و از وجود امکانات لازم اطمینان حاصل کرد.

دیدنی های اطراف ریگ جن

سفر به کویر ریگ جن فرصتی مناسب برای بازدید از جاذبه های تاریخی و طبیعی اطراف این منطقه نیز هست. از جمله این دیدنی ها می توان به قلعه تاریخی انارک آبگرم معدنی ورتون و روستای عشین اشاره کرد. این جاذبه ها علاوه بر ارائه تجربه ای متفاوت و جذاب اطلاعات ارزشمندی را در مورد تاریخ فرهنگ و طبیعت این منطقه در اختیار بازدیدکنندگان قرار می دهند.

قلعه ی تاریخی انارک

قلعه تاریخی انارک واقع در جنوب کویر ریگ جن و در استان اصفهان یکی از بناهای تاریخی ارزشمند این منطقه است. این قلعه در دوران صفویه به دستور امیرکبیر ساخته شده و به عنوان یک پایگاه نظامی برای حفاظت از کاروان ها در برابر راهزنان مورد استفاده قرار می گرفته است. قلعه انارک با معماری منحصربه فرد و موقعیت استراتژیک خود نمایی پانوراما از شهر انارک و مناطق اطراف را به نمایش می گذارد. در دوران پهلوی این قلعه به دلیل گرمای شدید هوا به عنوان محل تبعید مجرمان مورد استفاده قرار می گرفته است.

آبگرم معدنی ورتون

آبگرم معدنی ورتون واقع در نزدیکی روستای ورتون و در فاصله 70 کیلومتری اصفهان یکی از جاذبه های طبیعی و گردشگری این منطقه است. این آبگرم با خواص درمانی فراوان از دوران صفویه مورد توجه پادشاهان و بزرگان بوده و به عنوان یک تفرجگاه مورد استفاده قرار می گرفته است. بنای تاریخی آبگرم ورتون معروف به حوض مراد با معماری سنگی زیبا و چشمه های آبگرم معدنی سالانه گردشگران بسیاری را به خود جذب می کند.

روستای عشین

روستای عشین واقع در 30 کیلومتری انارک و در مسیر عبوری گردشگران کویری یکی از روستاهای بکر و دست نخورده این منطقه است. معماری سنتی روستا با خانه های کاه گلی کوچه های باریک و کاروانسرای قدیمی جلوه ای بی نظیر از زندگی روستایی در کویر را به نمایش می گذارد. روستای عشین با جاذبه های طبیعی و تاریخی خود مقصدی مناسب برای گردشگرانی است که به دنبال تجربه ای متفاوت و اصیل هستند.

کویر ریگ جن کجاست؟

کویر ریگ جن در قسمت غربی دشت کویر و در مرز بین استان های سمنان و اصفهان واقع شده است.

بهترین زمان سفر به کویر ریگ جن کدام فصل است؟

بهترین زمان سفر به کویر ریگ جن نیمه دوم سال و به ویژه فصل پاییز (به خصوص ماه مهر) است.

علت رواج افسانه های مختلف در باره کویر ریگ جن چیست؟

ویژگی های خاص و ناشناخته صداهای عجیب خطرات طبیعی و دوری از تمدن باعث رواج افسانه ها در مورد ریگ جن شده است.

در ریگ جن چه تفریحاتی وجود دارد؟

کویرنوردی پیاده روی عکاسی کمپینگ تماشای ستارگان و رانندگی با موتور چهارچرخ از تفریحات ریگ جن هستند.

چرا ریگ جن خطرناک و وهم آلود است؟

وجود باتلاق های نمکی تپه های ماسه ای متحرک گرمای شدید دوری از آبادی و افسانه های محلی ریگ جن را خطرناک و وهم آلود کرده است.