اجایل: روش مدیریت پروژه چابک چیست و چه زمانی از آن استفاده کنیم؟

پروژه داری؟ انگار وسط یه جنگلی!

تصور کن یه پروژه بزرگ داری. یه پروژه خفن که کلی زحمت براش کشیدی و کلی امید بهش بستی. اولش همه چی مرتب و منظم به نظر می رسه. یه برنامه زمانی دقیق وظایف مشخص همه چی طبق روال… اما کم کم سروکله ی مشکلات پیدا می شه. یه تغییر کوچیک توی نیازمندی ها یه مشکل فنی غیرمنتظره یه خبر بد از بازار… برنامه هات به هم می ریزه زمان بندی ها عقب می افته و پروژه از کنترل خارج می شه. انگار وسط یه جنگل تاریک گیر افتادی و هرچی جلوتر می ری گم تر می شی! تا حالا این حس رو تجربه کردی؟ اگه آره پس دقیقاً می دونی چی میگم.

خیلی از پروژه ها همین طوری شروع می شن. با یه عالمه امید و برنامه ولی تهش می شن یه کلاف سردرگم و استرس زا. چرا؟ چون دنیا تغییر می کنه بازار عوض می شه نیازهای مشتری ها فرق می کنه. روش های سنتی مدیریت پروژه که مثل یه نقشه سفت و سخت از قبل طراحی شدن توی این دنیای پر تغییر و تحول دیگه جواب نمی دن. مثل این می مونه که با نقشه ۲۰ سال پیش بخوای توی تهران رانندگی کنی! آخرش یا گم می شی یا تصادف می کنی!

اینجاست که اجایل مثل یه قهرمان وارد داستان می شه. اجایل یه جور روش مدیریت پروژه است که به جای اینکه همه چی رو از قبل قطعی و غیرقابل تغییر در نظر بگیره انعطاف پذیری رو می ذاره نوک پیکان کارش. اجایل می گه دنیا تغییر می کنه پس ما هم باید تغییر کنیم. باید آماده باشیم برای اتفاقات غیرمنتظره باید بتونیم سریع خودمون رو با شرایط جدید وفق بدیم و از همه مهم تر باید مشتری رو تو مرکز توجه قرار بدیم.

اصلا اجایل چیه؟ مثل آب خوردن!

خب حالا که فهمیدیم اجایل چقدر می تونه نجات بخش باشه بریم ببینیم اصلا اجایل چیه؟ اجایل (Agile) توی فارسی به معنی چابک و انعطاف پذیر هست. همین اسمش کلی داستان رو تعریف می کنه! اجایل یه فلسفه و یه مجموعه از اصول و ارزش هاست برای مدیریت پروژه ها مخصوصاً پروژه های پیچیده و پر تغییر. اجایل یه متدولوژی یا یه روش مشخص و دستوری نیست که بگی “این مراحل رو برو تهش پروژه تموم می شه!”. نه اجایل بیشتر یه نگرش و یه چارچوب فکریه که بهت کمک می کنه پروژه هات رو تو شرایط متغیر و نامطمئن به بهترین شکل ممکن مدیریت کنی.

اجایل میگه به جای اینکه یه برنامه ریزی طولانی و دقیق برای کل پروژه انجام بدی و بعد ماه ها یا سال ها بعد تازه نتیجه رو ببینی بیا پروژه رو به بخش های کوچیک تر و قابل مدیریت تر تقسیم کن. به این بخش های کوچیک می گن تکرار یا ایترِیشن (Iteration). هر تکرار یه بازه زمانی کوتاهه مثلاً دو هفته یا یه ماه. توی هر تکرار یه بخش کوچیکی از پروژه رو طراحی می کنی توسعه می دی تست می کنی و تحویل می دی. بعد از هر تکرار یه بازخورد می گیری مشکلات رو شناسایی می کنی و برنامه ت رو برای تکرار بعدی اصلاح می کنی. این چرخه تکرار و بازخورد باعث می شه که پروژه به مرورزمان و به صورت تدریجی پیش بره.

تصور کن داری یه خونه می سازی. روش سنتی مثل اینه که اول یه نقشه خیلی دقیق از کل خونه می کشی بعد مصالح رو سفارش می دی بعد شروع می کنی به ساختن و تا خونه کامل نشه هیچ بازخوردی نمی گیری. اما روش اجایل مثل اینه که اول فقط یه اتاق می سازی بعد ازش استفاده می کنی مشکلاتش رو می فهمی بعد اتاق بعدی رو با توجه به تجربه های قبلی می سازی. این جوری هم زودتر می تونی از بخشی از خونه استفاده کنی هم اشتباهات کمتری مرتکب می شی و هم خونه ت دقیقاً همون چیزی می شه که می خوای.

اجایل چهار تا ارزش اصلی داره که مثل قطب نما توی مسیر پروژه بهت جهت می دن :

• افراد و تعاملات مهم تر از فرآیندها و ابزارها هستند. یعنی تو اجایل تمرکز اصلی روی تیم پروژه و ارتباطات موثر بین اعضای تیمه. ابزارها و فرآیندها مهم هستن ولی مهم تر از اون ها آدم ها و همکاری شونه.
• نرم افزار کارا مهم تر از مستندات جامع است. یعنی تو اجایل هدف اصلی تحویل یه محصول کارا و قابل استفاده است نه یه عالمه مستندات بی فایده. مستندات لازم هستن ولی نباید اولویت اصلی باشن.
• همکاری با مشتری مهم تر از مذاکره بر سر قرارداد است. یعنی تو اجایل مشتری یه عضو جدانشدنی از تیمه و باید به طور مداوم باهاش در ارتباط باشی و بازخورد بگیری. قرارداد مهمه ولی مهم تر از اون رضایت مشتری و ارزش آفرینی برای اونه.
• پاسخگویی به تغییرات مهم تر از پیروی از یک برنامه است. یعنی تو اجایل باید آماده تغییر باشی و بتونی برنامه ت رو با توجه به شرایط جدید تطبیق بدی. برنامه مهمه ولی نباید مثل یه بت پرستش بشه!

این چهار تا ارزش اساس و بنیان اجایل رو تشکیل می دن. هر روش یا چارچوب اجایلی که انتخاب کنی باید این ارزش ها رو تو خودش داشته باشه.

چرا اجایل اینقدر طرفدار داره؟ (مزایای اجایل)

خب حالا که فهمیدیم اجایل چیه بریم سراغ این سوال مهم : چرا اجایل اینقدر طرفدار داره؟ چرا خیلی از شرکت ها و تیم ها دارن به سمت اجایل مهاجرت می کنن؟ مگه روش های سنتی مدیریت پروژه چی کم داشتن؟

راستش رو بخوای روش های سنتی مدیریت پروژه (مثل روش آبشاری که بعداً بیشتر در موردش صحبت می کنیم) برای پروژه هایی که نیازمندی هاشون کاملاً مشخص و ثابته و محیط پروژه پایدار و قابل پیش بینیه هنوز هم می تونن کارآمد باشن. ولی تو دنیای امروز کمتر پروژه ای پیدا می شه که این ویژگی ها رو داشته باشه. دنیای امروز دنیای تغییرات سریع و رقابت شدیده. مشتری ها هر روز توقعات جدیدی دارن و بازارها به سرعت در حال تحول هستن. تو این شرایط روش های سنتی که انعطاف پذیری کمی دارن دیگه جواب نمی دن.

اجایل اینجا می درخشه! اجایل یه عالمه مزیت داره که باعث شده اینقدر محبوب بشه :

• افزایش سرعت و چابکی : اجایل با تکرارهای کوتاه و بازخوردهای مداوم به تیم ها کمک می کنه سریع تر محصول رو توسعه بدن و به بازار عرضه کنن. دیگه لازم نیست ماه ها یا سال ها منتظر بمونی تا یه محصول کامل رو تحویل بدی. می تونی بخش های کوچیک تر رو زودتر تحویل بدی و از بازخورد مشتری ها برای بهبود محصول استفاده کنی.
• افزایش کیفیت : اجایل با تاکید بر تست مداوم و بازخوردگیری به تیم ها کمک می کنه محصول باکیفیت تری تولید کنن. توی هر تکرار محصول تست می شه و مشکلاتش برطرف می شه. این جوری احتمال اینکه آخر پروژه با یه عالمه باگ و مشکل روبرو بشی خیلی کمتر می شه.
• افزایش رضایت مشتری : اجایل با همکاری نزدیک با مشتری و توجه به نیازهای واقعی اون ها به تیم ها کمک می کنه محصولی رو تحویل بدن که دقیقا همون چیزیه که مشتری می خواد. مشتری تو کل فرآیند توسعه حضور داره و می تونه بازخورد بده و تغییرات لازم رو اعمال کنه. این جوری احتمال اینکه مشتری از محصول نهایی راضی نباشه خیلی کم می شه.
• کاهش ریسک : اجایل با تکرارهای کوتاه و بازخوردهای زودهنگام به تیم ها کمک می کنه ریسک های پروژه رو زودتر شناسایی کنن و اون ها رو مدیریت کنن. اگه توی یه تکرار مشکلی پیش بیاد فقط یه بخش کوچیکی از پروژه تحت تاثیر قرار می گیره. می تونی سریع مشکل رو حل کنی و از تکرارهای بعدی درس بگیری.
• افزایش بهره وری تیم : اجایل با تمرکز بر همکاری تیمی و خودسازماندهی به تیم ها کمک می کنه بهره وری شون رو افزایش بدن. اعضای تیم با هم همکاری می کنن مسئولیت ها رو به اشتراک می ذارن و خودشون تصمیم می گیرن که چطور کار کنن. این جوری حس مالکیت و انگیزه توی تیم بیشتر می شه.
• انعطاف پذیری در برابر تغییرات : اجایل ذاتا انعطاف پذیره و به تیم ها کمک می کنه به راحتی با تغییرات کنار بیان. اگه نیازمندی ها تغییر کنه بازار عوض بشه یا هر اتفاق غیرمنتظره ای بیفته تیم می تونه سریع برنامه ش رو تغییر بده و خودش رو با شرایط جدید وفق بده.

همه این مزایا باعث شده که اجایل به یه روش خیلی محبوب و پرطرفدار برای مدیریت پروژه ها تبدیل بشه. دیگه کمتر شرکتی پیدا می شه که اسم اجایل رو نشنیده باشه و دنبال استفاده ازش نباشه.

آبشار نه اجایل! فرقش چیه؟ (اجایل در مقابل آبشاری)

تا اینجا کلی از خوبی های اجایل گفتیم. ولی برای اینکه بهتر بفهمی اجایل دقیقا چیه و چرا انقدر متفاوته بهتره یه مقایسه ای با روش آبشاری داشته باشیم. روش آبشاری (Waterfall) یکی از معروف ترین و قدیمی ترین روش های مدیریت پروژه ست و خیلی ها هنوز هم ازش استفاده می کنن. ولی خب همونطور که گفتیم برای دنیای امروز دیگه خیلی کارآمد نیست.

روش آبشاری مثل یه آبشار عمل می کنه. پروژه به مراحل مختلفی تقسیم می شه که پشت سر هم و به صورت خطی انجام می شن. مثل این مراحل :

1. تعیین نیازمندی ها : اول همه نیازمندی های پروژه رو به طور کامل و دقیق مشخص می کنن. انگار همه چیز رو از قبل توی یه دفترچه می نویسن و دیگه حق ندارن بهش دست بزنن!
2. طراحی : بعد از تعیین نیازمندی ها نوبت به طراحی سیستم می رسه. همه جزئیات فنی و معماری سیستم رو مشخص می کنن.
3. پیاده سازی : بعد از طراحی تیم توسعه شروع می کنه به کدنویسی و پیاده سازی سیستم.
4. تست : بعد از پیاده سازی سیستم به طور کامل تست می شه تا مشکلات و باگ ها پیدا بشن.
5. استقرار : بعد از تست سیستم روی سرورها مستقر می شه و در دسترس کاربران قرار می گیره.
6. نگهداری : بعد از استقرار سیستم نیاز به نگهداری و پشتیبانی داره تا مشکلات احتمالی برطرف بشن و سیستم به روزرسانی بشه.

توی روش آبشاری هر مرحله باید کامل بشه و تایید بشه بعد می رن سراغ مرحله بعدی. مثل یه آبشار که آب از بالا به پایین سرازیر می شه و دیگه برنمی گرده! اگه توی مرحله تست مشکلی پیدا بشه باید برگردن به مراحل قبلی و اصلاحات لازم رو انجام بدن. ولی این کار خیلی سخت و هزینه بره چون مراحل به شدت به هم وابسته ان.

حالا بیا روش آبشاری رو با اجایل مقایسه کنیم :

ویژگی	روش آبشاری	روش اجایل
رویکرد	خطی و ترتیبی	تکراری و تدریجی
انعطاف پذیری	کم	زیاد
تغییرات	مقاومت در برابر تغییرات	پذیرش و استقبال از تغییرات
مشتری	حضور کم رنگ در ابتدای پروژه	حضور فعال و مداوم در طول پروژه
بازخورد	دیر هنگام و در انتهای پروژه	زودهنگام و مداوم در طول پروژه
ریسک	ریسک بالا در پروژه های پیچیده و پر تغییر	ریسک پایین تر به دلیل بازخوردهای زودهنگام
زمان تحویل	زمان تحویل طولانی تر	زمان تحویل کوتاه تر و تحویل های مکرر
کیفیت	کیفیت ممکن است تحت تاثیر تغییرات قرار بگیرد	کیفیت بالاتر به دلیل تست و بازخورد مداوم
مناسب برای	پروژه های با نیازمندی های مشخص و ثابت	پروژه های پیچیده و پر تغییر

به طور خلاصه روش آبشاری برای پروژه هایی مناسبه که :

• نیازمندی هاشون کاملاً مشخص و ثابته.
• محیط پروژه پایدار و قابل پیش بینیه.
• تغییرات احتمالی خیلی کمه.

روش اجایل برای پروژه هایی مناسبه که :

• نیازمندی هاشون ممکنه تغییر کنه و به طور کامل مشخص نیست.
• محیط پروژه پویا و نامطمئنه.
• تغییرات احتمالی زیاده.
• سرعت و انعطاف پذیری مهم تر از برنامه ریزی دقیق و از پیش تعیین شده است.

تو دنیای امروز بیشتر پروژه ها تو دسته دوم قرار می گیرن. به همین خاطر هم هست که اجایل اینقدر محبوب شده و روش آبشاری کم کم داره جایگاهش رو از دست می ده. البته این به این معنی نیست که روش آبشاری کاملاً بی فایده ست. هنوز هم پروژه هایی هستن که روش آبشاری براشون مناسب تره. مهم اینه که بتونی روش مناسب رو برای پروژه خودت انتخاب کنی.

اصول اجایل : قلب تپنده این روش

اجایل فقط یه مجموعه از متدها و ابزارها نیست. اجایل یه فلسفه و یه سری اصول داره که زیربنای همه روش های اجایلی هستن. این اصول مثل قلب تپنده اجایل هستن و اگه می خوای واقعاً اجایلی کار کنی و آموزش مدیریت پروژه رو بصورت استاندارد ببینی؛ باید این اصول رو درک کنی و بهشون پایبند باشی.

مانیفست اجایل (Agile Manifesto) که سال ۲۰۰۱ منتشر شد ۱۲ تا اصل اجایل رو به طور خلاصه بیان کرده. این اصول خیلی مهم هستن و می تونن بهت کمک کنن تا درک عمیق تری از اجایل پیدا کنی. بیا با هم یه نگاهی به این اصول بندازیم البته به زبون خودمونی تر :

1. رضایت مشتری از طریق تحویل زودهنگام و مداوم نرم افزار ارزشمند. یعنی تو اجایل اولویت اول رضایت مشتریه. برای رسیدن به این هدف باید زود به زود بخش های کوچیکی از نرم افزار رو که ارزش دارن و برای مشتری قابل استفاده هستن تحویل بدی. دیگه لازم نیست تا آخر پروژه صبر کنی تا یه محصول کامل رو تحویل بدی.
2. پذیرش تغییر نیازمندی ها حتی در مراحل پایانی توسعه. یعنی تو اجایل تغییر رو دشمن نمی دونیم بلکه ازش استقبال می کنیم. می دونیم که نیازمندی ها ممکنه تو طول پروژه تغییر کنن و باید آماده باشیم که به این تغییرات پاسخ بدیم. انعطاف پذیری کلید موفقیته!
3. تحویل مکرر نرم افزار کارا با بازه های زمانی کوتاه (مثلاً هر چند هفته یک بار). یعنی تو اجایل باید به طور منظم و مکرر نرم افزار کارا رو تحویل بدیم. بازه های زمانی تحویل باید کوتاه باشه مثلاً دو هفته یا یه ماه. این جوری هم مشتری زودتر به ارزش می رسه هم می تونیم زودتر بازخورد بگیریم و محصول رو بهبود بدیم.
4. همکاری روزانه افراد کسب وکار و توسعه دهندگان در طول پروژه. یعنی تو اجایل افراد کسب وکار (مثل مدیر محصول بازاریاب و…) و توسعه دهندگان باید هر روز با هم همکاری کنن. باید با هم حرف بزنن مشکلات رو با هم حل کنن و تصمیمات رو با هم بگیرن. دیوار بین کسب وکار و فنی باید برداشته بشه!
5. ایجاد پروژه ها حول افراد با انگیزه. فراهم کردن محیط و پشتیبانی مورد نیاز و اعتماد به آن ها برای انجام کار. یعنی تو اجایل تیم پروژه مهم ترین سرمایه ماست. باید افراد باانگیزه رو استخدام کنیم بهشون محیط کار مناسب و پشتیبانی لازم رو بدیم و بهشون اعتماد کنیم تا کارشون رو به بهترین شکل انجام بدن. مدیریت دستوری و کنترلی اینجا جواب نمی ده!
6. موثرترین و کارآمدترین روش انتقال اطلاعات به تیم توسعه و درون آن گفتگوی چهره به چهره است. یعنی تو اجایل ارتباطات چهره به چهره و گفتگوهای رودررو از هر روش ارتباطی دیگه ای موثرتره. ایمیل و مستندات جای خودشون رو دارن ولی هیچ چی جای یه گفتگوی صمیمانه و رو در رو رو نمی گیره.
7. نرم افزار کارا معیار اصلی سنجش پیشرفت است. یعنی تو اجایل مهم ترین معیار سنجش پیشرفت پروژه نرم افزار کاراست. نه گزارش ها نه نمودارها نه جلسات طولانی. فقط نرم افزار کاراست که نشون می ده پروژه داره به سمت جلو می ره.
8. فرآیندهای اجایل توسعه پایدار را ترویج می کنند. حامیان مالی توسعه دهندگان و کاربران باید بتوانند با سرعتی ثابت به طور نامحدود به کار خود ادامه دهند. یعنی تو اجایل باید فرآیندهایی رو طراحی کنیم که توسعه پایدار رو ترویج بدن. تیم باید بتونه با یه ریتم ثابت و بدون فرسودگی به کارش ادامه بده. ماراتن نه دوی سرعت!
9. توجه مداوم به برتری فنی و طراحی خوب چابکی را افزایش می دهد. یعنی تو اجایل باید همیشه به دنبال بهبود فنی و طراحی باشیم. کد تمیز معماری مناسب تست های خودکار… همه این ها به ما کمک می کنن که چابک تر و سریع تر باشیم. کیفیت فنی رو فدای سرعت نکن!
10. سادگی — هنر به حداکثر رساندن میزان کار انجام نشده — ضروری است. یعنی تو اجایل سادگی خیلی مهمه. باید تا جایی که می شه از پیچیدگی ها دوری کنیم و کارها رو ساده نگه داریم. کارهای غیرضروری رو حذف کنیم و فقط روی کارهایی تمرکز کنیم که ارزش دارن. کمتر بیشتره!
11. بهترین معماری ها نیازمندی ها و طرح ها از دل تیم های خودسازمانده بیرون می آیند. یعنی تو اجایل بهترین تصمیمات و ایده ها از دل تیم های خودسازمانده بیرون میان. تیم باید خودش بتونه تصمیم بگیره خودش رو سازماندهی کنه و خودش مشکلاتش رو حل کنه. مدیریت باید نقش راهنما و پشتیبان رو داشته باشه نه رئیس و آمر.
12. در فواصل منظم تیم درباره چگونگی موثرتر شدن تامل می کند و رفتارش را بر اساس آن تنظیم می کند. یعنی تو اجایل تیم باید به طور منظم دور هم جمع بشه و در مورد عملکردش فکر کنه. باید ببینه چی خوب بوده چی بد بوده چی رو می تونه بهبود بده و برنامه ش رو برای آینده تنظیم کنه. یادگیری و بهبود مستمر کلید موفقیته!

این ۱۲ تا اصل خلاصه فلسفه اجایل رو نشون می دن. اگه این اصول رو درک کنی و بهشون عمل کنی می تونی تو پروژه هات موفق تر باشی و از مزایای اجایل بهره مند بشی.

اسکرام و کانبان : بچه های خلف اجایل

اجایل یه فلسفه کلیه ولی برای اینکه بتونی اجایلی کار کنی نیاز به یه چارچوب یا متدولوژی داری که بتونی ازش استفاده کنی. خوشبختانه چارچوب های اجایلی زیادی وجود دارن ولی دو تا از معروف ترین و پرکاربردترین هاشون اسکرام (Scrum) و کانبان (Kanban) هستن. این دو تا مثل بچه های خلف اجایل هستن که اصول اجایل رو به روش های عملی و کاربردی تبدیل کردن.

اسکرام یه چارچوب اجایلیه که بیشتر برای پروژه های پیچیده و نوآورانه مناسبه. اسکرام یه سری نقش ها رویدادها و مصنوعات داره که به تیم کمک می کنن پروژه رو به صورت اجایلی مدیریت کنن.

نقش های اصلی اسکرام :

• مالک محصول (Product Owner) : مالک محصول مسئول تعریف و مدیریت بک لاگ محصول (Product Backlog) هست. بک لاگ محصول یه لیست اولویت بندی شده از همه ویژگی ها نیازمندی ها و بهبودهایی که باید تو محصول پیاده سازی بشن. مالک محصول نماینده مشتریه و باید مطمئن بشه که تیم داره روی ارزشمندترین کارها تمرکز می کنه.
• تیم توسعه (Development Team) : تیم توسعه مسئول توسعه و تحویل محصول هست. تیم توسعه یه گروه خودسازمانده و چندمهارته از افرادیه که با هم همکاری می کنن تا محصول رو بسازن. تیم توسعه تصمیم می گیره که چطور کار کنه چه فناوری هایی استفاده کنه و چطور مشکلاتش رو حل کنه.
• اسکرام مستر (Scrum Master) : اسکرام مستر مسئول کمک به تیم برای پیروی از چارچوب اسکرام هست. اسکرام مستر یه رهبر خدمتگزار (Servant Leader) هست که به تیم کمک می کنه موانع رو از سر راه برداره فرآیندها رو بهبود بده و ارزش بیشتری تحویل بده. اسکرام مستر نه مدیره نه رئیس بلکه یه تسهیل گر و مربی برای تیمه.

رویدادهای اصلی اسکرام :

• اسپرینت (Sprint) : اسپرینت یه بازه زمانی کوتاهه (معمولاً ۲ تا ۴ هفته) که تیم توش روی یه مجموعه مشخص از کارها تمرکز می کنه و یه بخش قابل استفاده از محصول رو تحویل می ده. اسپرینت قلب تپنده اسکرامه و همه رویدادهای دیگه اسکرام حول اسپرینت می چرخن.
• برنامه ریزی اسپرینت (Sprint Planning) : برنامه ریزی اسپرینت یه جلسه ست که اول هر اسپرینت برگزار می شه و تیم توش برنامه ریزی می کنه که تو اسپرینت چی کار کنه و چطور کار کنه. مالک محصول بک لاگ محصول رو بررسی می کنه تیم توسعه کارها رو تخمین می زنه و یه برنامه اسپرینت تهیه می کنه.
• اسکرام روزانه (Daily Scrum) : اسکرام روزانه یه جلسه کوتاه و ۱۵ دقیقه ایه که هر روز صبح برگزار می شه و تیم توش وضعیت کارها رو بررسی می کنه مشکلات رو شناسایی می کنه و برنامه ریزی می کنه که برای امروز چی کار کنه. اسکرام روزانه یه ابزار خیلی خوب برای هماهنگی و ارتباطات تیمی ه.
• بازبینی اسپرینت (Sprint Review) : بازبینی اسپرینت یه جلسه ست که آخر هر اسپرینت برگزار می شه و تیم توش محصولی رو که تو اسپرینت ساخته رو به ذینفعان نشون می ده و بازخورد می گیره. بازبینی اسپرینت یه فرصت خوب برای بررسی پیشرفت پروژه دریافت بازخورد مشتری و تنظیم مسیر پروژه برای اسپرینت های بعدی ه.
• بازنگری اسپرینت (Sprint Retrospective) : بازنگری اسپرینت یه جلسه ست که بعد از بازبینی اسپرینت برگزار می شه و تیم توش در مورد عملکرد خودش تو اسپرینت گذشته فکر می کنه و برنامه ریزی می کنه که چطور می تونه تو اسپرینت های بعدی بهتر کار کنه. بازنگری اسپرینت یه فرصت خوب برای یادگیری و بهبود مستمر تیمه.

مصنوعات اصلی اسکرام :

• بک لاگ محصول (Product Backlog) : یه لیست اولویت بندی شده از همه ویژگی ها نیازمندی ها و بهبودهایی که باید تو محصول پیاده سازی بشن.
• بک لاگ اسپرینت (Sprint Backlog) : یه لیست از کارهایی که تیم برای اسپرینت فعلی انتخاب کرده و باید تو اسپرینت انجام بده.
• افزایشگر (Increment) : یه بخش قابل استفاده از محصول که تو اسپرینت ساخته شده و تو بازبینی اسپرینت به ذینفعان نشون داده می شه.

کانبان یه چارچوب اجایلی دیگه است که بیشتر برای بهبود فرآیندهای موجود و افزایش بهره وری مناسبه. کانبان خیلی ساده تر از اسکرامه و انعطاف پذیری بیشتری داره. کانبان تمرکزش روی تصویرسازی جریان کار (Visualize Workflow) محدود کردن کار در جریان (Limit Work in Progress – WIP) و مدیریت جریان کار (Manage Flow) هست.

اصول اصلی کانبان :

1. شروع با آنچه اکنون انجام می دهید. یعنی کانبان نمی خواد فرآیندهای فعلی شما رو به طور کامل تغییر بده. کانبان می گه از همون فرآیندهایی که الان دارید استفاده می کنید شروع کنید و به تدریج بهبودشون بدید.
2. توافق بر سر پیگیری تغییرات افزایشی و تکاملی. یعنی کانبان طرفدار تغییرات تدریجی و مرحله به مرحله است. تغییرات بزرگ و ناگهانی ممکنه باعث اختلال بشن. بهتره تغییرات رو کوچیک و قابل مدیریت نگه دارید.
3. احترام به فرآیندها نقش ها مسئولیت ها و عناوین شغلی فعلی. یعنی کانبان نمی خواد ساختار سازمانی شما رو به هم بزنه. کانبان به نقش ها و مسئولیت های فعلی شما احترام می ذاره و سعی می کنه با همون ساختار موجود کار کنه.

روش های اصلی کانبان :

• تصویرسازی جریان کار : اولین قدم تو کانبان اینه که جریان کارتون رو تصویرسازی کنید. معمولاً این کار رو با استفاده از یه تابلوی کانبان انجام می دن. تابلوی کانبان یه تابلوئه که ستون های مختلفی داره که هر ستون نشون دهنده یه مرحله از جریان کاره. کارت های کانبان هم نشون دهنده آیتم های کاری هستن که تو جریان کار حرکت می کنن.
• محدود کردن کار در جریان (WIP) : یکی از مهم ترین اصول کانبان محدود کردن کار در جریانه. یعنی باید تعداد آیتم های کاری که همزمان در حال انجام هستن رو محدود کنید. این کار باعث می شه که تیم روی تموم کردن کارها تمرکز کنه به جای اینکه همزمان روی چند تا کار مختلف کار کنه. محدود کردن WIP باعث افزایش سرعت و کیفیت کار می شه.
• مدیریت جریان کار : کانبان تمرکزش روی مدیریت جریان کار و بهبود مستمر جریانه. باید به طور مداوم جریان کار رو زیر نظر داشته باشید گلوگاه ها رو شناسایی کنید و سعی کنید جریان کار رو روان تر و سریع تر کنید.

اسکرام و کانبان هر دو چارچوب های اجایلی قدرتمندی هستن ولی برای شرایط مختلف مناسبن. اسکرام بیشتر برای پروژه های پیچیده و نوآورانه مناسبه که نیاز به ساختار و نظم بیشتری دارن. کانبان بیشتر برای بهبود فرآیندهای موجود و افزایش بهره وری مناسبه که نیاز به انعطاف پذیری و سادگی بیشتری دارن. انتخاب بین اسکرام و کانبان بستگی به نوع پروژه تیم و سازمان شما داره.

نقش های اجایل : کی به کیه؟

تو روش های سنتی مدیریت پروژه نقش ها و مسئولیت ها خیلی مشخص و تعریف شده هستن. یه مدیر پروژه هست که همه چی رو کنترل می کنه یه تیم توسعه هست که فقط کد می زنه یه تیم تست هست که فقط تست می کنه و… ولی تو اجایل نقش ها یه کم متفاوت تر و پویاتر هستن. تو اجایل تیم ها خودسازمانده هستن و همه اعضای تیم مسئولیت پذیر و مشارکت جو هستن.

البته این به این معنی نیست که تو اجایل هیچ نقشی وجود نداره. نقش ها تو اجایل وجود دارن ولی بیشتر نقش های تسهیل گر و رهبری خدمتگزار هستن نه نقش های دستوری و کنترلی. تو بخش قبلی با نقش های اصلی اسکرام (مالک محصول تیم توسعه و اسکرام مستر) آشنا شدیم. بیا یه کم بیشتر در مورد نقش های اجایل صحبت کنیم و ببینیم کی به کیه!

نقش های کلیدی در تیم های اجایل :

• مالک محصول (Product Owner) : همونطور که قبلاً گفتیم مالک محصول صدای مشتری و نماینده کسب وکار تو تیمه. مالک محصول مسئول تعریف و اولویت بندی بک لاگ محصول هست و باید مطمئن بشه که تیم داره روی ارزشمندترین کارها تمرکز می کنه. مالک محصول باید دیدگاه محصول رو داشته باشه و بتونه به تیم بگه که هدف نهایی چیه و چرا این کارها مهم هستن. مالک محصول باید با مشتری ها و ذینفعان در ارتباط باشه و بازخورد بگیره. مالک محصول تصمیم می گیره که چی ساخته بشه و کی ساخته بشه ولی تصمیم نمی گیره که چطور ساخته بشه. “چی و کی با من چطور با تیم توسعه!”
• تیم توسعه (Development Team) : تیم توسعه هسته اصلی تیم اجایله. تیم توسعه مسئول توسعه و تحویل محصول هست. تیم توسعه یه گروه خودسازمانده و چندمهارته از افرادیه که با هم همکاری می کنن تا محصول رو بسازن. تیم توسعه خودش تصمیم می گیره که چطور کار کنه چه فناوری هایی استفاده کنه چطور مشکلاتش رو حل کنه و چطور کیفیت محصول رو تضمین کنه. تیم توسعه مسئولیت پذیره و به تعهداتش پایبنده. “ما خودمون می دونیم چطور بسازیم فقط به ما بگید چی می خواید!”
• اسکرام مستر (Scrum Master) : اسکرام مستر مربی و تسهیل گر تیمه. اسکرام مستر مسئول کمک به تیم برای پیروی از چارچوب اسکرام هست. اسکرام مستر موانع رو از سر راه تیم برمی داره فرآیندها رو بهبود می ده جلسات اسکرام رو تسهیل می کنه و به تیم کمک می کنه که ارزش بیشتری تحویل بده. اسکرام مستر رهبر خدمتگزار تیمه و به تیم خدمت می کنه نه اینکه تیم به اسکرام مستر خدمت کنه. “من اینجام که به شما کمک کنم نه اینکه بهتون دستور بدم!”

نقش های مکمل در تیم های اجایل :

• مدیر محصول (Product Manager) : تو بعضی از سازمان ها نقش مدیر محصول و مالک محصول با هم ترکیب می شن. ولی تو سازمان های بزرگ تر ممکنه مدیر محصول یه نقش جداگونه باشه. مدیر محصول مسئول استراتژی محصول و بازاریابی محصول هست. مدیر محصول دیدگاه کلان محصول رو داره و بازار و رقبا رو بررسی می کنه. مدیر محصول با مالک محصول همکاری می کنه تا بک لاگ محصول رو تعریف و اولویت بندی کنه.
• معمار سیستم (System Architect) : معمار سیستم مسئول طراحی معماری سیستم و انتخاب فناوری های مناسب هست. معمار سیستم با تیم توسعه همکاری می کنه تا معماری سیستم رو پیاده سازی کنه و مشکلات فنی رو حل کنه. معمار سیستم باید دیدگاه فنی قوی ای داشته باشه و بتونه به تیم در تصمیم گیری های فنی کمک کنه.
• تحلیلگر کسب وکار (Business Analyst) : تحلیلگر کسب وکار مسئول جمع آوری و تحلیل نیازمندی های کسب وکار هست. تحلیلگر کسب وکار با مشتری ها و ذینفعان مصاحبه می کنه نیازمندی ها رو مستند می کنه و به مالک محصول کمک می کنه تا بک لاگ محصول رو تعریف کنه. تحلیلگر کسب وکار باید درک خوبی از کسب وکار داشته باشه و بتونه نیازمندی های کسب وکار رو به نیازمندی های فنی تبدیل کنه.
• طراح تجربه کاربری (UX Designer) : طراح تجربه کاربری مسئول طراحی رابط کاربری و تجربه کاربری محصول هست. طراح تجربه کاربری با کاربرها مصاحبه می کنه نمونه های اولیه طراحی می کنه تست کاربردپذیری انجام می ده و به تیم توسعه کمک می کنه تا محصولی با تجربه کاربری عالی بسازه.

این ها فقط چند تا از نقش های رایج تو تیم های اجایل هستن. ممکنه تو تیم شما نقش های دیگه ای هم وجود داشته باشه. مهم ترین چیز اینه که همه اعضای تیم مسئولیت پذیر باشن با هم همکاری کنن و برای رسیدن به هدف مشترک تلاش کنن. تو اجایل نقش ها سیال هستن و ممکنه یه نفر چند تا نقش رو همزمان ایفا کنه. مهم اینه که کار پیش بره و ارزش تحویل داده بشه.

جلسات اجایل : دورهمی های مفید نه وقت تلف کردن!

جلسات تو روش های سنتی مدیریت پروژه معمولاً طولانی خسته کننده و کم بازده هستن. خیلی وقتا حس می کنی فقط وقتت تلف شده و هیچ نتیجه ای نگرفتی. ولی تو اجایل جلسات خیلی متفاوت تر هستن. جلسات اجایل معمولاً کوتاه متمرکز و هدفمند هستن. هدف از جلسات اجایل ارتباطات موثر هماهنگی تیمی و حل مشکلات هست نه وقت تلف کردن و گزارش دهی های طولانی.

همونطور که قبلاً گفتیم اسکرام یه سری رویدادهای مشخص داره که همه شون جلسه هستن. بیا یه نگاهی دوباره به این جلسات بندازیم و ببینیم چرا این جلسات انقدر مفید و کاربردی هستن :

• برنامه ریزی اسپرینت (Sprint Planning) : هدف از این جلسه برنامه ریزی برای اسپرینت پیش رو هست. تیم با هم تصمیم می گیرن که تو اسپرینت چی کار کنن و چطور کار کنن. این جلسه معمولاً طولانی تره (حداکثر ۸ ساعت برای اسپرینت های یک ماهه) ولی خیلی مفیده چون توش برنامه اسپرینت مشخص می شه و همه اعضای تیم در مورد هدف و برنامه اسپرینت به توافق می رسن. کلید موفقیت این جلسه مشارکت فعال همه اعضای تیم و تصمیم گیری جمعی است.
• اسکرام روزانه (Daily Scrum) : هدف از این جلسه هماهنگی روزانه تیم و بررسی وضعیت کارها هست. این جلسه باید کوتاه و ۱۵ دقیقه ای باشه و سرپا برگزار بشه. هر عضو تیم به سه تا سوال جواب می ده : “دیروز چی کار کردم؟” “امروز چی کار می کنم؟” “چه موانعی دارم؟”. اسکرام روزانه یه فرصت خوب برای شناسایی سریع مشکلات و موانع و هماهنگی بین اعضای تیم است. کلید موفقیت این جلسه کوتاه بودن منظم بودن و تمرکز بر حل مشکلات است.
• بازبینی اسپرینت (Sprint Review) : هدف از این جلسه نمایش محصول ساخته شده به ذینفعان و دریافت بازخورد است. تیم محصول رو به ذینفعان نشون می ده دموی زنده ارائه می ده و به سوالات ذینفعان پاسخ می ده. ذینفعان بازخورد می دن و تیم از این بازخورد برای بهبود محصول استفاده می کنه. این جلسه یه فرصت خوب برای همکاری با ذینفعان و اطمینان از اینکه محصول داره به سمت هدف درست حرکت می کنه است. کلید موفقیت این جلسه ارائه دموی واقعی از محصول دریافت بازخورد صادقانه و تعامل فعال با ذینفعان است.
• بازنگری اسپرینت (Sprint Retrospective) : هدف از این جلسه بررسی عملکرد تیم در اسپرینت گذشته و برنامه ریزی برای بهبود است. تیم با هم فکر می کنه که چی خوب بوده چی بد بوده چی رو می تونه بهبود بده و برنامه ش رو برای اسپرینت های بعدی تنظیم می کنه. بازنگری اسپرینت یه فرصت خوب برای یادگیری و بهبود مستمر تیم است. کلید موفقیت این جلسه صداقت بازخورد سازنده و تمرکز بر بهبود مستمر است.

نکات کلیدی برای جلسات اجایل موثر :

• هدف مشخص : هر جلسه باید هدف مشخص و واضحی داشته باشه. قبل از شروع جلسه همه باید بدونن که قراره تو جلسه چی به دست بیارن.
• زمان بندی کوتاه : جلسات اجایل باید کوتاه و زمان بندی شده باشن. بهتره جلسات رو کوتاه و مکرر برگزار کنید تا جلسات طولانی و خسته کننده.
• مشارکت فعال : همه اعضای تیم باید تو جلسات مشارکت فعال داشته باشن. جلسات نباید فقط محل گزارش دهی یه نفر باشه.
• تصمیم گیری : جلسات اجایل باید منجر به تصمیم گیری بشن. نباید فقط در مورد مشکلات صحبت کنید بلکه باید برای حل مشکلات تصمیم بگیرید و برنامه ریزی کنید.
• پیگیری : تصمیماتی که تو جلسات گرفته می شن باید پیگیری بشن. باید مطمئن بشید که تصمیمات اجرا می شن و به نتیجه می رسن.

با رعایت این نکات می تونید جلسات اجایل رو به دورهمی های مفید و کاربردی تبدیل کنید که به جای وقت تلف کردن به پیشرفت پروژه و بهبود عملکرد تیم کمک کنن.

ابزارهای اجایل : رفیق نیمه راه نیستن!

ابزارها تو اجایل نقش مهمی دارن ولی نباید فکر کنید که ابزارها همه چیزن. همونطور که گفتیم تو اجایل افراد و تعاملات مهم تر از فرآیندها و ابزارها هستن. ابزارها فقط وسیله ای هستن برای تسهیل کار و بهبود فرآیندها. ابزارها رفیق نیمه راه هستن نه خود هدف!

ابزارهای اجایل طیف گسترده ای دارن و برای اهداف مختلفی استفاده می شن. بعضی از ابزارها برای مدیریت بک لاگ و برنامه ریزی اسپرینت استفاده می شن بعضی برای تصویرسازی جریان کار و مدیریت وظایف بعضی برای ارتباطات تیمی و همکاری و بعضی هم برای گزارش گیری و تحلیل داده ها.

دسته بندی ابزارهای اجایل :

• ابزارهای مدیریت پروژه : این ابزارها برای مدیریت بک لاگ محصول برنامه ریزی اسپرینت مدیریت وظایف پیگیری پیشرفت پروژه و گزارش گیری استفاده می شن. مثال هایی از این ابزارها : Jira, Trello, Asana, Azure DevOps, Monday.com.
• ابزارهای ارتباطات تیمی : این ابزارها برای ارتباطات تیمی چت کنفرانس ویدئویی اشتراک گذاری فایل و همکاری استفاده می شن. مثال هایی از این ابزارها : Slack, Microsoft Teams, Zoom, Google Meet, Confluence.
• ابزارهای تست و کیفیت : این ابزارها برای تست نرم افزار مدیریت تست ها گزارش گیری از باگ ها و بهبود کیفیت نرم افزار استفاده می شن. مثال هایی از این ابزارها : Selenium, JUnit, TestNG, Zephyr, qTest.
• ابزارهای یکپارچه سازی مداوم و تحویل مداوم (CI/CD) : این ابزارها برای خودکارسازی فرآیند ساخت تست و استقرار نرم افزار استفاده می شن. مثال هایی از این ابزارها : Jenkins, GitLab CI, CircleCI, Travis CI, Azure DevOps Pipelines.

نکات کلیدی در انتخاب ابزار اجایل :

• نیازهای تیم : ابزاری رو انتخاب کنید که به نیازهای تیم شما بخوره. هر تیمی نیازهای خاص خودشو داره. قبل از انتخاب ابزار نیازهای تیمتون رو به دقت بررسی کنید.
• سادگی و سهولت استفاده : ابزار باید ساده و راحت باشه و استفاده ازش برای همه اعضای تیم آسون باشه. ابزارهای پیچیده و سخت فهم فقط باعث سردرگمی و اتلاف وقت می شن.
• قابلیت یکپارچه سازی : ابزار باید قابلیت یکپارچه سازی با سایر ابزارها رو داشته باشه. بهتره ابزارهایی رو انتخاب کنید که بتونن با ابزارهای دیگه شما (مثل ابزارهای تست ابزارهای CI/CD و…) یکپارچه بشن.
• هزینه : ابزارهای اجایل معمولاً هزینه دار هستن. قبل از انتخاب ابزار بودجه خودتون رو در نظر بگیرید و ابزاری رو انتخاب کنید که با بودجه شما سازگار باشه.
• آزمایش و ارزیابی : قبل از اینکه یه ابزار رو به طور کامل تو تیمتون پیاده سازی کنید اون رو آزمایش و ارزیابی کنید. از نسخه آزمایشی ابزار استفاده کنید با تیمتون تستش کنید و ببینید که آیا به نیازهای شما پاسخ می ده یا نه.

کی و کجا بریم سراغ اجایل؟ (چه زمانی از اجایل استفاده کنیم؟)

تا اینجا کلی از خوبی های اجایل گفتیم و مزایای استفاده ازش رو بررسی کردیم. ولی سوال مهم اینه که کی و کجا باید بریم سراغ اجایل؟ آیا اجایل برای همه پروژه ها مناسبه؟ آیا همیشه بهترین انتخابه؟

راستش رو بخوای اجایل برای همه پروژه ها مناسب نیست. همونطور که قبلاً گفتیم اجایل برای پروژه هایی مناسبه که پیچیده پر تغییر و نامطمئن هستن. پروژه هایی که نیازمندی هاشون ممکنه تغییر کنه محیط پروژه پویا و نامطمئنه و تغییرات احتمالی زیاده. تو این نوع پروژه ها اجایل می تونه خیلی کمک کننده باشه و به تیم ها کمک کنه که با تغییرات کنار بیان ریسک ها رو مدیریت کنن و محصول باکیفیت تری تحویل بدن.

ولی اگه پروژه شما ساده کم تغییر و قابل پیش بینیه شاید روش های سنتی مدیریت پروژه (مثل روش آبشاری) هنوز هم براش مناسب تر باشن. روش های سنتی برای پروژه هایی که نیازمندی هاشون کاملاً مشخص و ثابته و محیط پروژه پایدار و قابل پیش بینیه می تونن کارآمد باشن. تو این نوع پروژه ها اجایل ممکنه پیچیدگی های اضافی ایجاد کنه و بهره وری رو کاهش بده.

مواردی که نشون می ده پروژه شما برای اجایل مناسبه :

• نیازمندی های نامشخص یا متغیر : اگه نیازمندی های پروژه شما به طور کامل مشخص نیستن و احتمال تغییرشون زیاده اجایل می تونه به شما کمک کنه که با این عدم قطعیت کنار بیایید و محصول رو به صورت تدریجی و با توجه به بازخورد مشتری توسعه بدید.
• محیط پویا و نامطمئن : اگه محیط پروژه شما پویا و نامطمئنه و تغییرات محیطی زیادی ممکنه روی پروژه تاثیر بذارن اجایل می تونه به شما کمک کنه که انعطاف پذیر باشید و به سرعت به تغییرات پاسخ بدید.
• نیاز به تحویل سریع و مکرر : اگه نیاز دارید که محصول رو به سرعت و به صورت مکرر به بازار عرضه کنید اجایل می تونه به شما کمک کنه که چرخه توسعه رو کوتاه کنید و محصول رو زودتر به دست مشتری برسونید.
• نیاز به همکاری نزدیک با مشتری : اگه نیاز دارید که با مشتری به طور مداوم همکاری کنید و بازخورد بگیرید اجایل می تونه به شما کمک کنه که مشتری رو به یه عضو فعال از تیم تبدیل کنید و محصول رو دقیقاً مطابق با نیازهای مشتری توسعه بدید.
• تیم های کوچک و خودسازمانده : اجایل برای تیم های کوچک و خودسازمانده خیلی مناسبه. اگه تیم شما کوچیکه و اعضای تیم آمادگی همکاری و مشارکت فعال رو دارن اجایل می تونه به شما کمک کنه که از پتانسیل تیمتون به بهترین شکل استفاده کنید.

مواردی که نشون می ده پروژه شما ممکنه برای اجایل مناسب نباشه :

• نیازمندی های کاملاً مشخص و ثابت : اگه نیازمندی های پروژه شما کاملاً مشخص و ثابته و احتمال تغییرشون خیلی کمه شاید روش های سنتی مدیریت پروژه براش مناسب تر باشن.
• محیط پایدار و قابل پیش بینی : اگه محیط پروژه شما پایدار و قابل پیش بینیه و تغییرات محیطی کمی ممکنه روی پروژه تاثیر بذارن شاید نیازی به انعطاف پذیری بالای اجایل نداشته باشید.
• نیاز به مستندات جامع و دقیق : اجایل به نرم افزار کارا بیشتر از مستندات جامع اهمیت می ده. اگه پروژه شما نیاز به مستندات جامع و دقیق داره (مثلاً پروژه های دولتی یا پروژه های پزشکی) شاید روش های سنتی که مستندات رو در اولویت قرار می دن براش مناسب تر باشن.
• تیم های بزرگ و غیرخودسازمانده : اجایل برای تیم های بزرگ و غیرخودسازمانده ممکنه چالش برانگیز باشه. اگه تیم شما بزرگه و اعضای تیم به همکاری و مشارکت فعال عادت ندارن پیاده سازی اجایل ممکنه سخت باشه.

نتیجه گیری : چابک باش موفق باش!

خب رسیدیم به آخر این سفر طولانی و هیجان انگیز اجایل! امیدوارم تا اینجا حسابی با اجایل آشنا شده باشی و فهمیده باشی که اجایل چقدر می تونه تو مدیریت پروژه هات کمک کننده باشه. اجایل یه روش مدیریت پروژه چابک و انعطاف پذیره که تو دنیای پر تغییر و تحول امروز خیلی کاربردیه. اجایل بهت کمک می کنه که سریع تر محصول رو توسعه بدی کیفیت رو افزایش بدی رضایت مشتری رو بالا ببری ریسک ها رو کاهش بدی و با تغییرات به راحتی کنار بیای.

نکات کلیدی که تو این مقاله یاد گرفتیم :

• اجایل یه فلسفه و یه مجموعه از اصول و ارزش هاست برای مدیریت پروژه ها مخصوصاً پروژه های پیچیده و پر تغییر.
• اجایل بر انعطاف پذیری همکاری تیمی تحویل مکرر و بازخورد مداوم تاکید داره.
• روش آبشاری برای پروژه های ساده و کم تغییر مناسبه ولی اجایل برای پروژه های پیچیده و پر تغییر انتخاب بهتریه.
• اصول اجایل مثل قلب تپنده این روش هستن و باید بهشون پایبند باشید.
• اسکرام و کانبان دو تا از معروف ترین و پرکاربردترین چارچوب های اجایلی هستن.
• نقش های اجایل بیشتر نقش های تسهیل گر و رهبری خدمتگزار هستن.
• جلسات اجایل باید کوتاه متمرکز و هدفمند باشن.
• ابزارهای اجایل رفیق نیمه راه هستن نه خود هدف.
• اجایل برای پروژه هایی مناسبه که نیازمندی هاشون نامشخصه محیط پروژه پویائه و نیاز به تحویل سریع و مکرر دارن.
• پیاده سازی اجایل چالش های خودشو داره ولی با آمادگی و برنامه ریزی می تونید با اون ها مقابله کنید.
• یادگیری اجایل مثل دوچرخه سواریه اولش یه کم سخته ولی بعدش خیلی لذت بخشه!

توصیه نهایی من به تو : چابک باش رفیق! دنیای امروز دنیای تغییرات سریعه. برای موفقیت تو این دنیا باید چابک و انعطاف پذیر باشی. اجایل بهت کمک می کنه که چابک بشی با تغییرات کنار بیای و تو پروژه هات موفق تر باشی. پس منتظر چی هستی؟ همین الان شروع کن به یادگیری اجایل تمرین کن اشتباه کن از اشتباهاتت یاد بگیر و چابک تر از همیشه به سمت موفقیت گام بردار!

پرسش و پاسخ : سوالات پرتکرار شما

خب رسیدیم به بخش جذاب پرسش و پاسخ! می دونم که ممکنه سوالاتی در مورد اجایل تو ذهنت باشه. اینجا سه تا از سوالات پرتکرار شما رو جواب می دم البته به زبون خودمونی و دوستانه :

سوال اول : اجایل فقط برای پروژه های نرم افزاریه؟

جواب : نه اصلا! اجایل اولش تو صنعت نرم افزار خیلی محبوب شد ولی الان دیگه فقط مختص نرم افزار نیست. اجایل رو می شه تو هر پروژه ای استفاده کرد چه نرم افزاری چه غیرنرم افزاری. از ساخت محصول جدید بگیر تا بازاریابی منابع انسانی آموزش حتی پروژه های شخصی! اصول اجایل مثل انعطاف پذیری همکاری تحویل ارزش و بازخورد مداوم تو هر پروژه ای کاربرد داره و می تونه کمک کننده باشه. پس اگه فکر می کنی پروژه ت به چابکی و انعطاف پذیری نیاز داره بدون هیچ تردیدی برو سراغ اجایل مهم نیست پروژه ت چی باشه!

سوال دوم : از کجا بفهمم اجایل برای تیم ما مناسبه؟

جواب : سوال خوبیه! برای اینکه بفهمی اجایل برای تیمت مناسبه یا نه باید به چند تا چیز دقت کنی : نوع پروژه فرهنگ سازمانی و آمادگی تیم. اگه پروژه ت پیچیده پر تغییر و نامطمئنه اجایل می تونه خیلی کمک کننده باشه. اگه فرهنگ سازمانی تون انعطاف پذیره و از تغییر استقبال می کنه اجایل می تونه تو سازمانتون جا بیفته. اگه اعضای تیمتون آمادگی همکاری مشارکت فعال و خودسازماندهی رو دارن اجایل می تونه براشون جذاب باشه. اگه همه این موارد مثبت بودن به احتمال زیاد اجایل برای تیمتون مناسبه. ولی اگه شک داری می تونی با یه پروژه کوچیک و آزمایشی شروع کنی و ببینی که چطور پیش می ره. هیچ وقت برای امتحان کردن روش های جدید دیر نیست!

سوال سوم : برای شروع اجایل به چه ابزارهایی نیاز داریم؟

جواب : برای شروع اجایل لازم نیست کلی ابزار جور کنی و خودت رو غرق ابزارها کنی! همونطور که گفتم ابزارها فقط رفیق نیمه راه هستن نه خود هدف. برای شروع می تونی از ابزارهای ساده و رایگان استفاده کنی. یه تابلوی کانبان دستی با کاغذهای چسب دار می تونه شروع خوبی باشه. برای ارتباطات تیمی هم می تونی از ابزارهای پیام رسان رایگان مثل تلگرام یا واتساپ استفاده کنی. به مرورزمان و با پیشرفت پروژه ت می تونی ابزارهای پیشرفته تر و تخصصی تر رو هم بررسی کنی. مهم ترین چیز تو شروع اجایل ابزار نیست بلکه تغییر نگرش یادگیری اصول اجایل و شروع به کار عملیه. پس معطل ابزار نباش همین الان شروع کن!

امیدوارم این مقاله و بخش پرسش و پاسخ به سوالاتت جواب داده باشه و حسابی بهت انگیزه داده باشه که بری سراغ اجایل! اگه باز هم سوالی داشتی تو کامنت ها بپرس خوشحال می شم کمکت کنم. یادت نره چابک باش موفق باش!